Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları - European Court of Human Rights

TÜRK ANAYASA HUKUKU SİTESİ
www.anayasa.gen.tr

AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ KARARLARI

Kemal Gözler

Karar Arama

[Adalet Bakanlığı-İnsan Hakları Bilgi Bankası]

Avrupa Konseyi (http://www.avrupakonseyi.org.tr/ ) (Council of Europe) ( http://www.coe.int/ ) çerçevesinde imzalanan 1950 tarihli Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (Bu sözleşme Türkiye tarafından 4 Kasım 1950’de imza edilmiş ve 18 mayıs 1954’te onaylanmıştır) (http://www.uhdigm.adalet.gov.tr/ihs.htm ; (Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms (http://conventions.coe.int/treaty/Commun/QueVoulezVous.asp?NT=005&CL=ENG ) birçok temel hak ve hürriyeti tanımakta ve bunların korunması için güvenceli bir sistem getirmektedir. Avrupa İnsan Hakları Söz leşmesi (1 Kasım 1998’de yürürlüğe giren 11 nolu Protokol ile değiştirilen son şekline göre (İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına İlişkin Sözleşme, Resmî Gazete, 20.6.1997, Sayı 23025) http://www.uhdigm.adalet.gov.tr/ihs.htm), Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (European Court of Human Rights http://www.echr.coe.int/ ) isimli bir mahkeme kurmaktadır. Sözleşmede tanınan temel hak ve hürriyetleri, Sözleşmeyi imzalayan bir devlet tarafından ihlâl edilen kişiler, bu devlete karşı, bu Mahkemeye “bireysel başvuru ” denen bir usûlle başvurabilirler.

Bir kişinin Mahkemeye başvurabilmesi için öncelikle kendi ülkesinde hakkını araması, yani iç hukuk yollarını tüketmesi gerekmektedir (Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, m.35). Kişiler, iç hukukta hakkını aradıktan ve bu konuda olumsuz nihaî kararı aldıktan sonra altı ay içinde yazılı olarak Strasbourg’ta bulunan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine başvurmalıdırlar (m.35/1). Mahkemenin yargılama dili İngilizce veya Fransızca’dır. Ancak, başvuru mektubu Konsey üyesi devletlerin birinin diliyle (örneğin Türkçe) de yazılabilir. (Adres: European Court of Human Rights, (Council of Europe), 67075 Strasbourg Cedex, France) FranceMahkeme, yapılan başvuruları önce ön koşullar açısından inceler ve bir eksiklik görmez ise başvurunun esastan incelenmesine karar verir. Ön koşulları taşımayan başvurunun reddine karar verir (m.35/2). Bu karar kesindir. Bu karara karşı başvuru yolu yoktur.

Mahkeme ön koşullar açısından kabul edilebilirlilik kararı verdikten sonra esas hakkında karar vermeden önce, taraflara “dostane çözüm” önerebilir (m.38). Taraflar (yani bireysel başvuru sahibi ile devlet) kendi aralarında uzlaşırlar ve bu uzlaşma da Mahkemece benimsenirse, başvuru sonuçlanmış olur (m.39).

Dostane çözüm yoluyla bir sonuca ulaşılamamışsa, mahkeme başvuruyu esastan inceler; tarafların yazılı görüşlerini alır; gerekli görürse duruşma yapar, tanık dinler, keşif yapar. Mahkeme başvuru sahibinin Sözleşmede tanınan bir hakkının devlet tarafından ihlâl edildiği kanısına varırsa, “hakkaniyete uygun bir surette, zarar gören tarafın tatminine hükmeder” (m.41). Yani Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin hükmedebileceği müeyyide, devleti “tazminat” ödemeye mahkûm etmekten ibarettir. Mahkemenin, devletin Sözleşmeye aykırı işlemini iptal etme gibi bir yetkisi yoktur. Devlet de Mahkeme tarafından Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine aykırı bulunan eylem ve işlemini geri almak zorunda değildir. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları bağlayıcıdır (m.46). Ancak bu kararların cebrî icrası mümkün değildir. Mahkemenin kararlarının uygulanıp uygulanmadığı Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi tarafından denetlenir (m.46).

Türkiye’de 4771, 4793 ve 4926 sayılı Kanunlara göre, bir Türk mahkemesi kararının Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesine aykırı olduğu Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kararıyla tespit edilmiş ise, ilgili kişi, AİHM’nin kararının kesinleşmesinden itibaren bir yıl içinde, bu sebepten dolayı AİHS’ne aykırı karar veren Türk mahkemesinden “yargılamanın yenilenmesi”ni isteyebilir.

LİNKLER

Avrupa Konseyi: http://www.avrupakonseyi.org.tr/

Council of Europe: http://www.coe.int/

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin Korunmasına İlişkin Sözleşme) (11 Nolu Protokol İle Değiştirilen Metin): http://www.uhdigm.adalet.gov.tr/ihs.htm ; http://www.yargitay.gov.tr/aihm/sozlesme.html

Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms: http://conventions.coe.int/treaty/Commun/QueVoulezVous.asp?NT=005&CL=ENG

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (European Court of Human Rights): http://www.echr.coe.int/

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları

Ingilizce veya Fransizca:

HUDOC: Human Rights Documentation (Database of the case-law of the supervisory organs of the European Convention on Human Rights) http://cmiskp.echr.coe.int/tkp197/default.htm HUDOC'ta Karar Arama: http://cmiskp.echr.coe.int/tkp197/search.asp?skin=hudoc-en

Türkçe:

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Türkiye Kararları

Adalet Bakanlığı http://www.adalet.gov.tr/ İnsan Hakları Bilgi Bankası: http://www.inhak-bb.adalet.gov.tr/ Karar Sorgulama http://www.inhak-bb.adalet.gov.tr/aihm/aihmtkliste.asp

(Yargı Mevzuatı Bülteninde [ http://www.edb.adalet.gov.tr/ymb/ymb.htm ]Yayinlanan Kararlar):

Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi İnsan Hakları Hukuku Projesi (İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi İçtihatları) http://ihami.anadolu.edu.tr/

YargItay: http://www.yargitay.gov.tr/aihm/

İstanbul Bilgi Üniversitesi İnsan Hakları Hukuku Uygulama ve Araştırma Merkezi: http://insanhaklarimerkezi.bilgi.edu.tr/

Polis Akademisi Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Dergisi: http://www.pa.edu.tr/tr/baskanlik/index.php?sayfa=13&tur=2&id=1

Kazanci: http://www.kazanci.com.tr/kho2/inshaklari/kararlar.htm (Ucretli)

İNSAN HAKLARINA İLİŞKİN ULUSLARARASI SÖZLEŞMELERİN LİSTESİ VE TÜRKÇE METİNLERİNE Adalet Bakanlığı http://www.adalet.gov.tr/ İnsan Hakları Bilgi Bankası: http://www.inhak-bb.adalet.gov.tr/ ndan (doğrudan link: http://www.inhak-bb.adalet.gov.tr/uametin/uametin.htm ULAŞABİLİRSİNİZ.

Copyright

(c) Kemal Gözler. 2005-2007. Bu sayfaya izin almadan link verilebilir. Ancak, bu web sayfası, önceden izin almaksızın ne suretle olursa olsun, kopyalanamaz, çoğaltılamaz, tekrar yayınlanamaz, dağıtılamaz, başka internet sitelerine metin olarak konulamaz. İzin için kgozler[at]hotmail.com adresine başvurunuz. 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun 21.2.2001 tarih ve 4630 sayılı kanunla değişik 71 ve 72’nci maddeleri, bir fikir ve sanat eserini herhangi bir yöntemle çoğaltanları, dağıtanları, satanları, elinde bulunduranları, paraya çevrilmeksizin, 2 (iki) yıldan 6 (altı) yıla kadar hapis cezası ve 50 (elli) milyar liradan 150 (yüzelli) milyar liraya kadar ağır para cezasıyla cezalandırmaktadır.

Alıntılar (İktibas) Konusunda Açıklamalar

Bu çalışmadan yapılacak alıntılarda (iktibaslarda) 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun 35’inci maddesinde öngörülen şu şartlara uyulmalıdır: (1) İktibas, bir eserin “bazı cümle ve fıkralarının” bir başka esere alınmasıyla sınırlı olmalıdır (m.35/1). (2) İktibas, maksadın haklı göstereceği bir nispet dahilinde ve münderecatını aydınlatmak maksadıyla yapılmalıdır (m.35/3). (3) İktibas, belli olacak şekilde yapılmalıdır (m.35/5) [Bilimsel yazma kurallarına göre, aynen iktibasların tırnak içinde verilmesi ve iktibasın üç satırdan uzun olması durumunda iktibas edilen satırların girintili paragraf olarak dizilmesi gerekmektedir]. (4) İktibas ister aynen, ister mealen olsun, eserin ve eser sahibinin adı belirtilerek iktibasın kaynağı gösterilmelidir (m.35/5). (5) İktibas edilen kısmın alındığı yer belirtilmelidir (m.35/5).

5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun 21.2.2001 tarih ve 4630 sayılı kanunla değişik 71’inci maddesinin 4’üncü fıkrası, 35’inci maddeye aykırı olarak “kaynak göstermeyen veya yanlış yahut kifayetsiz veya aldatıcı kaynak” göstererek iktibas yapan kişileri, 4 (dört) yıldan 6 (altı) yıla kadar hapis ve 50 (elli) milyar liradan 150 (yüzelli) milyar liraya kadar ağır para cezasıyla cezalandırmaktadır.

Ayrıca Yargıtay İçtihadı Birleştirme Genel Kurulunun 18 Şubat 1981 tarih ve E.1980/1, K.1981/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararına göre kararına göre, “iktibas hususunda kullanılan eser sahibinin ve eserinin adı belirtilse bile eser sahibi, haksız rekabet hükümlerine dayanarak Borçlar Kanununun 49. maddesindeki koşulların gerçekleşmesi halinde manevi tazminat isteyebilir”.

Editör: Kemal Gözler

E-Mail: kgozler[at]hotmail.com

Ana Sayfa: www.anayasa.gen.tr

Son Değişiklik: 24 Nisan 2008