Anayasa Mahkemesinin 19 Nisan 2018 Tarih ve 2014/5232 Numaralı “Kemal Gözler Kararı”yla İlgili Duyuru ve Açıklama

 

 

Anayasa Mahkemesi, 19 Nisan 2018 tarih ve 2014/5232 numaralı bireysel başvuru kararıyla, Usulsüz Alıntı Sorunu isimli kitabımın Anayasa Mahkemesi üyesi ve dönemin Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanı Serdar Özgüldür hakkındaki Dokuzuncu Bölümünün internetten çıkarılmasına ilişkin Ankara 21. Sulh Ceza Mahkemesinin 16 Ocak 2014 tarih ve 2014/32 D.İş sayılı kararıyla ifade hürriyetimin ihlâl edildiğine karar vermiştir. Anayasa Mahkemesinin kararını Anayasa Mahkemesi  Kararlar Bilgi Bankasından (EK-1a) veya anayasa.gen.tr'den (EK-1b)  okuyabilirsiniz.

Karara yol açan olaylar ve süreç hakkında kısaca bilgi vermek isterim:

1. 2013 yılının Kasım ayında Örnekleriyle Usûlsüz Alıntı Sorunu (Bursa, 2013, 680 sayfa, ISBN: 978-605-63826-2-8) isimli bir kitap yayınladım (Kitabın tam metinini EK-2'den okuyabilirsiniz). Bu kitapta 10 ayrı yazarın kitaplarında bulunan usûlsüz alıntılar tek tek gösterilmekte ve bu yazarlar eleştirilmektedir. Bu kitabın 441 ile 551’nci sayfaları arasında yer alan Dokuzuncu Bölümü Anayasa Mahkemesi üyesi ve dönemin Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanı Serdar Özgüldür’ün aynı zamanda doktora tezi olan Tam Yargı Davaları (Ankara, Yetkin, 1996) isimli kitabında Ömer Anayurt’un Türk Hukukunda İdarenin Kusura Dayalı Sorumluluğu başlıklı yüksek lisans tezinden yapılmış usulsüz alıntılara 74 adet somut örnek verilmiş ve Serdar Özgüldür’e şiddetli eleştiriler yöneltilmiştir.

2. Kağıt olarak yayınladıktan sonra söz konusu kitabı, PDF formatında, bir yandan http://www.anayasa.gen.tr, diğer yandan da http://books.google.com.tr sitelerinde yayınladım.   

3. Bunun üzerine Serdar Özgüldür, vekili Av. Oğuz Büyüktanır aracılığıyla, 14.01.2014 tarihinde Ankara Sulh Ceza Mahkemesine başvurarak, söz konusu internet yayınının 5651 sayılı Kanunun 9’uncu maddesi uyarınca yayından kaldırılmasına karar verilmesini talep etti.

4. Ankara 21. Sulh Ceza Mahkemesi, 16 Ocak 2014 tarih ve 2014/32 Değişik İş sayılı kararıyla, Özgüldür’ün talebini kabul ederek söz konusu yayının 5651 sayılı Kanunun 9’uncu maddesi uyarınca anayasa.gen.tr, idare.gen.tr ve books.google.com.tr sitelerinden kaldırılmasına karar verdi (EK-3). Karar bana 3 Şubat 2014 günü tebliğ edildi.

5. 5 Şubat 2014 günü Bursa Nöbetçi Sulh Ceza Mahkemesine verdiğim 12 sayfa uzunluğunda bir dilekçeyle Ankara 21. Sulh Ceza Mahkemesinin söz konusu kararına 5651 sayılı Kanunun 9’uncu maddesi uyarınca itiraz ettim (EK-4: 5 Şubat 2014 tarihli itiraz dilekçem).

6. 20 Şubat 2014 günü Ankara 21. Sulh Ceza Mahkemesinin kararını uygulamak için 20 Şubat 2014 tarihinde anayasa.gen.tr ve books.google.com sitelerinden Usûlsüz Alıntı Sorunu isimli kitabımın 441 ile 551’nci sayfaları arasında yer alan Serdar Özgüldür’e ilişkin dokuzuncu bölümünü içerik sağlayıcısı olarak yayından kaldırdım.

7. Ankara 25. Asliye Ceza Mahkemesi, 10 Mart 2014 tarih ve 2014/103 D. İş sayılı kararıyla itiraz konusu Sulh  Ceza Mahkemesi kararının kanuna uygun olduğuna ve itiraz talebimin reddine karar vermiştir (EK-5).

8. Ankara 25. Asliye Ceza Mahkemesinin 10 Mart 2014 tarih ve 2014/103 D. İş sayılı kararına karşı Bursa Cumhuriyet Başsavcılığı aracılığıyla Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğüne kanun yararına 10 Nisan 2014 tarihli dilekçemle bozma talebinde bulundum (EK-6).

9. Kanun yararına bozma talebim Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğünün 27 Mayıs 2014 tarih ve 2014-10587/36661 sayılı yazısıyla reddedilmiştir (EK-7).

10. 10 Nisan 2014 tarihinde Anayasa Mahkemesine Ankara 21. Sulh Ceza Mahkemesi, 16 Ocak 2014 tarih ve 2014/32 Değişik İş sayılı kararıyla ifade hürriyetimin ihlâl edildiği iddiasıyla Anayasa Mahkemesine bireysel başvuruda bulundum (EK-8).

11. Başvurumdan tam dört yıl sonra, Anayasa Mahkemesi İkinci Bölümü, 19 Nisan 2018 tarih ve 2014/5232 başvuru numaralı kararıyla, bire karşı dört oyla, Ankara 21. Sulh Ceza Mahkemesinin 16 Ocak 2014 tarih ve 2014/32 D. İş kararıyla ifade hürriyetimin ihlâl edildiğine ve ihlâl kararının “bir örneğinin ifade özgürlüğünün ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak üzere Ankara 21. Sulh Ceza Hakimliğine  gönderilmesine” karar vermiştir (Bkz.: EK-1a veya çalışmaz ise EK-1b).

12. Anayasa Mahkemesinin 19 Nisan 2018 tarih ve 2014/5232 numaralı bireysel başvuru kararı, içerik olarak oldukça önemli bir karardır. Doktrin tarafından ayrıca incelenmesi gerekir. Kararın en önemli noktası şüphesiz, Anayasa Mahkemesinin “aleyhe yargı kararı olmadan bir kimse hakkında iddialar içeren bir yayın yapılamayacağı” iddiasını, “düşünce ve kanaatlerin açıklanmasında bu düzeyde bir kesinlik sınırının kabul edilmesinin ifade özgürlüğünün tümüyle ortadan kaldırılması sonucunu doğuracağı” gerekçesiyle reddetmesidir. Yani bir yazarın kitabında usulsüz alıntıların bulunduğunu iddia edebilmemiz için, bu yazarın bir mahkeme kararıyla intihalden mahkum olmasını beklememiz gerekli değildir. Keza Anayasa Mahkemesinin bu karardaki “bu tür başvurularda bir akademisyenin veya yazarın yerine geçip belli bir durumda kullanılacak makale yazma şeklinin ne olacağını belirlemek yargı mercilerinin görevi değildir” cümlesinin de altını çizmemiz gerekir. Muhtemelen önümüzdeki aylarda Anayasa Mahkemesinin bu kararını sistematik olarak inceleyecek meslektaşlarımız çıkacaktır.

13. Kararın yazımına yönelik teknik bir eleştiri olarak belirtmek isterim ki, Anayasa Mahkemesinin bireysel başvuru kararından ifade hürriyetimi ihlâl eden sulh ceza mahkemesi kararının kimin şikayeti sonucu verildiği anlaşılamamaktadır. Anayasa Mahkemesinin kararında hakkında usûlsüz alıntı iddiasında bulunduğum ve kitabım hakkında şikayette bulunan kişinin gizlenmiştir. Bu kişi Anayasa Mahkemesi üyesi ve dönemin Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanı Serdar Özgüldür’dür ve kitabımın internetten kaldırılması kararı da Ankara 21. Sulh Ceza Mahkemesi tarafından adı geçenin şikayeti sonucu alınmıştır.

Hak ihlâline yol açan şikayetin kimin tarafından yapıldığının bilinmesi, bu kararın öneminin anlaşılması için gerekli bir unsurdur. Anayasa Mahkemesi, kişi ismini zikretmese de söz konusu şikayetçinin görevinin ne olduğunu belirtmesi gerekirdi. Örneğin benzer bir olayda bireysel başvuruda Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, 15 Nisan 2015 tarih ve 40877/07 sayılı Hasan Yazıcı / Türkiye kararında İhsan Doğramacı’nın adını “İ.D.” harfleriyle kısaltmakla birlikte olay zamanında YÖK Başkanı olduğunu belirtmiştir.

Zaten böyle bir belirtme de ifade hürriyetine getiren sınırlamanın değerlendirilebilmesi için gereklidir. Zira gerek Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, gerekse Türk Anayasa Mahkemesi içtihatlarına göre sıradan bir vatandaş hakkında dile getirilen ve ifade hürriyetinin korumasından yararlanmayan bir iddia, önemli bir kamusal makamı işgal eden kişi hakkında dile getirildiğinde  ifade hürriyetinin korumasından yararlanabilmektedir. Önemli kamusal makamları işgal edenlerin eleştirilere katlanma yükümlülüğü sıradan vatandaşlara göre çok daha fazladır.

Anayasa Mahkemesinin bu kararında şikayetçinin görevinin ve adının (kısaltma olarak dahi) gizlenmesi bizzat Anayasa Mahkemesinin kendi içtihatlarına da aykırıdır. Örneğin 26 Ekim 2017 tarih ve 2014/5552 başvuru numaralı Ali Kıdık Kararında benzer olayda şikayetçinin kimliği “Türk Hava Kurumu Başkanı O.Y.” olarak belirtilmiştir. Bu kararda da müştekini kimliğinin “Anayasa Mahkemesi üyesi ve Uyuşmazlık Mahkemesi Başkanı S.Ö.” şeklinde belirtilmesi gerekirdi. Bu bilgiye sahip olmadan kararın önemi anlaşılamamaktadır.

14. 19 Nisan 2018 tarihli bu kararın Anayasa Mahkemesinin sitesinde yayınlandığını ben ilk defa 3 Temmuz 2018 günü gördüm. Karar bir iki gün önce yayınlanmış olabilir. Karar Resmî Gazetede yayınlanma şerefine nail olamamıştır. Keza Temmuz-Ağustos ayında Anayasa Mahkemesinin sitesini takip ettiğim kadarıyla da Anayasa Mahkemesinin internet sitesinde “Yayımlanan Son Bireysel Başvuru Kararları” kısmında “Kemal Gözler kararı”nın duyurusu yapılmamış; karar sadece “Kararlar Bilgi Bankası”na konulmuştur. Herhalde Anayasa Mahkemesi tarafından benim kararım Resmî Gazetede yayınlanan diğer kararlar gibi değerli, Anayasa Mahkemesinin sitesinde ayrıca duyurusu yapılan diğer kararlar kadar önemli bir karar olarak görülmemiştir.

15. Anayasa Mahkemesinin bireysel başvuru kararı 3 Temmuz 2018 günü bana tebliğ edildikten sonra, yargılamanın yenilenmesi suretiyle, (kapatılan) Ankara 21. Sulh Ceza Mahkemesinin 16 Ocak 2014 tarih ve 2014/32 Değişik iş sayılı kararının kaldırılmasına karar verilmesi için 6 Temmuz 2018 tarihinde Bursa Nöbetçi Sulh Ceza Hakimliği aracılığıyla Ankara Nöbetçi Sulh Ceza Hakimliğine başvurdum (EK-9).

16. Ankara 6. Sulh Ceza Hakimliğinin 3 Ekim 2018 tarih ve 2018/5867 D. İş. Sayılı kararıyla yargılamanın yenilenmesi talebim kabul edilerek, Ankara 21. Sulh Ceza Mahkemesinin 16 Ocak 2014 tarih ve 2014/32 D.İş sayılı kararı kaldırılmıştır (EK-10). Ankara 6. Sulh Ceza Hakimliğinin adı geçen kararı bana 19 Ekim 2018 tarihinde tebliğ edilmiştir.

17. Ankara 6. Sulh Ceza Hakimliğinin 3 Ekim 2018 tarih ve 2018/5867 D. İş. Sayılı kararı taraflarca itiraz edilmeyerek 27 Ekim 2018 tarihinde kesinleşmiştir (EK-11).

18. Böylece Ankara 21. Sulh Ceza Mahkemesi, 16 Ocak 2014 tarih ve 2014/32 Değişik İş sayılı kararıyla kitabımın yayından kaldırılmasının üstünden tam 4 yıl, 10 ay geçtikten sonra adı geçen kitabımın tekrar yayınlanması mümkün olmuştur. Yayından kaldırılan kitabın tam metinine http://www.anayasa.gen.tr/usulsuz-alinti-sorunu.htm den ulaşabilirsiniz (EK-2). Yayından kaldırılan Serdar Özgüldür ile ilgili bölüme ise doğrudan  http://www.anayasa.gen.tr/uas-s-441-552-ozguldur.pdf den ulaşabilirsiniz (EK-12).

19. Anayasa Mahkemesinin yukarıdaki bireysel başvuru kararı ve bu kararın arka planıyla ilgili Barış Terkoğlu’nun OdaTV’de 4 ve 17 Mayıs 2018 tarihlerinde yayınlanan iki haberini izleyen linklerden okuyabilirsiniz: a) https://odatv.com/turkiye-bu-karari-konusacak-14051841.html (EK-13a); b) https://odatv.com/yargiyi-karistiran-intihal-krizinin-kritik-ismi-odatvye-konustu-17051823.html (EK-13b).

20. Anayasa Mahkemesinin 19 Nisan 2018 tarihli “Kemal Gözler kararı” sadece içerik olarak değil, verildiği bağlam ve hak arama hürriyeti açısından da anlamlı ve önemli bir karardır. Bu karar, bir Anayasa Mahkemesi üyesinin bir anayasa hukuku profesörüne karşı yaptığı bir şikayet sonucunda bir sulh ceza mahkemesinin verdiği bir karar dolayısıyla alınmış bir Anayasa Mahkemesi kararıdır. Bu açıdan bu karar söz konusu Anayasa Mahkemesi üyesini çok yakından ilgilendiren bir karardır. Bu açıdan bu başvuru ve bu karar, dünya anayasa yargısı tarihinde eşine pek rastlanmayan bir karardır. Anayasa Mahkemesinin kendi üyesini çok yakından ilgilendiren bu zor görevin altından biraz gecikmeyle ve biraz tereddütle de olsa nihayetinde başarıyla kalktığını söylemek gerekir.

10 Kasım 2018

Kemal Gözler

EKLER

EK-1a: Anayasa Mahkemesi, 19 Nisan 2018 Tarih ve 2014/5232 Bireysel Başvuru Numaralı Kemal Gözler Kararı, https://kararlarbilgibankasi.anayasa.gov.tr/ Basvurular/tr/pdf/2014-5232.pdf

         EK-1b: http://www.anayasa.gen.tr/aym-gozler-karari-2014-5232.pdf.

EK-2: Kemal Gözler, Örnekleriyle Usûlsüz Alıntı Sorunu, Bursa, Yazarın kendi Yayını, 2013, 680 sayfa, (ISBN: 978-605-63826-2-8) (http://www.anayasa.gen.tr/usulsuz-alinti-sorunu.htm).

EK-3: Ankara 21. Sulh Ceza Mahkemesi, 16 Ocak 2014 tarih ve 2014/32 D. İş Sayılı Kararı) http://www.anayasa.gen.tr/ank-21-scm-2014-32-16-1-2014.pdf).

EK-4: 5 Şubat 2014 tarihli itiraz dilekçem (http://www.anayasa.gen.tr/itiraz-dilekcesi-4-2-2014.pdf).

EK-5: Ankara 25. Asliye Ceza Mahkemesi, 10 Mart 2014 tarih ve 2014/103 D. İş Sayılı Kararı (http://www.anayasa.gen.tr/ank-25-ascm-2014-103-10-3-2014.pdf).

EK-6: 10 Nisan 2014 Tarihli Kanun Yararına Bozma Dilekçem (http://www.anayasa.gen.tr/kyb-dilekcesi-10-4-2014.pdf)

EK-7: Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğünün 27 Mayıs 2014 tarih ve 2014-10587/36661 Sayılı Kanun Yarına Bozma Talebimin Reddi Yazısı (http://www.anayasa.gen.tr/kyb-ret-27-5-2014.pdf).

EK-8: 10 Nisan 2014 Tarihli Bireysel Başvuru Dilekçem (http://www.anayasa.gen.tr/bb-dilekcesi-10-4-2014.pdf).

EK-9: 6 Temmuz 2018 Tarihli Yargılamanın Yenilenmesi Dilekçem (http://www.anayasa.gen.tr/yargilamanin-yenilenmesi-dilekcesi-6-7-2018.pdf) 

Ek-10: Ankara 6. Sulh Ceza Hakimliğinin 3 Ekim 2018 tarih ve 2018/5867 D. İş. Sayılı Kararı, (http://www.anayasa.gen.tr/ank-6-sch-2018-5867-3-10-2018.pdf).

EK-11: Ankara 6. Sulh Ceza Hakimliğinin 3 Ekim 2018 tarih ve 2018/5867 D. İş. Sayılı Kararına Ekli Kesinleşme Şerhi ( http://www.anayasa.gen.tr/ank-6-sch-2018-5867-kes-serhi-27-10-2018.pdf).

EK-12: EK-12'deki kitabın Serdar Özgüldür ile ilgili bölümü (http://www.anayasa.gen.tr/uas-s-441-552-ozguldur.pdf )

EK-13: Anayasa Mahkemesinin bireysel başvuru kararıyla ilgili Barış Terkoğlu’nun iki haberi

        a)  https://odatv.com/turkiye-bu-karari-konusacak-14051841.html ;

        b)  https://odatv.com/yargiyi-karistiran-intihal-krizinin-kritik-ismi-odatvye-konustu-17051823.html).

 

 

---

MERAKLISI İÇİN

5651 sayılı Kanunun 9’uncu maddesinin (yayından kaldırma/erişimin engellenmesi) ifade hürriyeti açısından değerlendirilmesi konusunda izleyen makalemizi okuyabilirsiniz.

Kemal Gözler, “Kişilik Haklarını İhlal Eden İnternet Yayınlarının Kaldırılması Usûlü ve İfade Hürriyeti: 5651 Sayılı Kanunun 9’uncu Maddesinin İfade Hürriyeti Açısından Değerlendirilmesi”, Rona Aybay’a Armağan (=Legal Hukuk Dergisi, Özel Sayı, Aralık 2014), İstanbul, Legal, 2014, Cilt I, s.1059-1120. (http://www.anayasa.gen.tr/5651.pdf) (11.1.2015)