ANAYASA’NIN 123/3 HÜKMÜNDE ‘ANCAK’ EDATI VAR MI?

Mehmet Rauf KARSLI[1]

6771 sayılı Kanun ile değiştirilmeden önce Anayasa’nın 123’üncü maddesinin üçüncü fıkrasında “Kamu tüzelkişiliği, ancak kanunla veya kanunun açıkça verdiği yetkiye dayanılarak kurulur.” hükmü yer almaktaydı.

21/1/2017 tarihli ve 6771 sayılı Kanunun 16’ncı maddesiyle, bu fıkrada yer alan “ancak kanunla veya kanunun açıkça verdiği yetkiye dayanılarak” ibaresi “kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle” şeklinde değiştirilmiştir. Görüleceği üzere, çıkartılan ifadeye ‘ancak’ kelimesi de dahil edilmiştir.

Buna karşın, Mevzuat Bilgi Sisteminde Anayasa’nın 123/3 hükmü “Kamu tüzelkişiliği, ancak kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulur.” şeklinde işlenmiştir. Dolayısıyla yürürlükte olan hükümde ‘ancak’ ibaresi yer almamasına rağmen değişiklik metne işlenirken ‘sehven’ bu kelimenin metinden çıkartılmadığı anlaşılmaktadır.

Anayasa değişikliklerinin ne getirdiği üzerine doktrinde yoğun tartışmalar yaşanmaktadır. Mevcut Anayasa hükmü çerçevesinde kanunun açıkça verdiği yetkiye dayanılarak kamu tüzelkişiliği kurulup kurulamayacağı sorusu da bu kapsamda tartışılan hususlardan biridir. Gözler yukarıda belirttiğimiz soruya olumsuz cevap vermektedir. Mevzuat Bilgi Sisteminde yer alan metni esas alan Yazar, ‘ancak’ edatının aksi bir yoruma müsaade etmeyeceğini belirtmektedir[2].

Yürürlükteki mevzuata göre köy İçişleri Bakanlığı kararıyla, Belediye ve KİT’ler ise Cumhurbaşkanı kararıyla kurulmaktadır. Yazarın yukarıda yer verilen yorumu esas alındığında bu uygulamalar Anayasa ile uyumsuz bir görünüm arz etmektedir.

Kanunun açıkça verdiği yetkiye dayanılarak kamu tüzelkişiliği kurulup kurulamayacağı tartışmaya açık bir konu olmakla birlikte bu kısa notun amacı bu soruya yanıt aramak değildir. Anayasa metninde yer alan fazladan bir kelimenin bile önemli hukuki sonuçları olabileceğine ilişkin bir örnek sunulmaya çalışılmıştır.

Mevzuat Bilgi Sistemi (mevzuat.gov.tr)'deki Metin