LAW 104: Türk Anayasa Hukuku Pratik Çalışmaları

Koç Üniversitesi Hukuk Fakültesi Birinci Sınıf Bahar Dönemi

LAW 104: TÜRK ANAYASA HUKUKU

PRATİK ÇALIŞMALAR

Doç. Dr. Kemal Gözler

(Eğitim dili Türkçedir)

- Pratik çalışmalarda öğrencilerin katılımı "participation" notu altında değerlendirilir. Her öğrenciye derse katılımını değerlendirmek amacıyla 100 üzerinden bir participation notu verilir ve bu not geçme notunu % 10 oranında etkiler.

- Ayrıca ek pratik çalışma konuları burada duyurulmadıkça, ders kitabının ilgili bölümünün sonundaki, problemler, ödevler, tartışmalar ve diğer sorular pratik çalışma konusu olarak işlenir. Pratik çalışma takvimi aşağıdadır.

6 Şubat Perşembe: Anayasa Hukununun Bilgi Kaynakları

23 Şubat Perşembe: Osmanlı Anayasal Gelişmeleri

2 Mart Perşembe: Cumhuriyet Dönemi Anayasal Gealişmeler

9 Mart Perşembe: Temel İlkeler

16 Mart Perşembe: Temel Hak ve Hürriyetler

23 Mart Perşembe: TBMM Üyelerinin Seçimi, Hukukî Statüsü ve TBMM'nin İç Yapısı ve Çalışma Düzeni

30 Mart Perşembe: Birinci Mid-Term Sorularının Cevaplanması + Kanun Koyma

(3 Nisan - 7 Nisan: Spring Break)

13 Nisan Perşembe: TBMM'nin Görev ve Yetkileri, Hükümeti Denetleme, Gensoru, Meclis Soruşturması

20 Nisan Perşembe: Cumhurbaşkanı, Başbakan ve Bakanlar

27 Nisan Perşembe: Yürütme Organının Düzenleyici İşlemleri,

4 Mayıs Perşembe: Sıkıyönetim ve Olağanüstü Hal + İkinci Mid Term Sorularının Cevaplandırılması

11 Mayıs Perşembe: Yargı Bağımsızlığı, Hakimlik Teminatı, Hakimlerin Özlük İşleri: HSYK + Anayasa Yargısı

17 Mayıs Perşembe: Anayasa Yargısı

25 Mayıs Perşembe: Anayasanın Değiştirilmesi

PRATİK ÇALIŞMA 1 (16 Şubat Perşembe) Anayasa Hukununun Bilgi Kaynakları

1. Seçeceğiniz bir konu (örneğin “Tanzimat Fermanı” veya “Islahat Fermanı” veya anayasaya hukukuyla ilgili herhangi bir konu) hakkında kütüphane kataloğundan, sonra da ders kitabınızın 11'nci sayfasında belirtilen adreslerden kaynak taraması yapınız. Bulduğunuz kaynakları liste halinde yazınız. (En az beş tane kitap veya makale olması gerekir).

2. Yukarıdaki aynı konularda üniversite veya fakülte kütüphanenizin abone olduğu online veritabanlarında (örneğin aboneyse EBSCO Host: http://search.epnet.com, HeinOnline http://heinonline.org/, JSTOR: http://www.jstor.org/ Kluwer Online: http://www.kluweronline.com/, Oxford Journals Online: http://www3.oup.co.uk/jnls/, Web of Science-WOS: http://www.isinet.com/journals/index.html) makale araması yapınız ve bulduğunuz makalelerin bir listesini yapınız. (En az beş tane kitap veya makale olması gerekir) (Türkiye ile ilgili bir konu seçmiş iseniz bu veri tabanlarında makale bulma şansınız düşüktür. Yukarıdaki konuda üç tane makale bulamamış iseniz, anayasa hukukukun genel esaslarıyla ilgili bir konuda yukarıdaki veri tabanlarında kaynak taraması yapınız).

3. Aşağıdaki anayasa, kanun, tüzük, yönetmelik, mahkeme kararı ve makalelerin tam metinlerine internet ulaşmak ulaşmak mümkündür. Bunların hepsini araştırınız, tam metnine ulaşınız. Bunlara ulaştığınız internet adreslerini (http:// ile başlayan URL'yi) liste halinde yazınız. Bu ödevleri yaparken bilgi kaynakları konusundaki açıklamalardan yararlanabilirsiniz. (Mevzuat ve içtihat aramasını Elektronik Resmi Gazete, Başbakanlık Mevzuat Bilgi Sistemi ve Kazancı Mevzuat ve İçtihat Veri Bankasından yapabielirsiniz. Bunların nasıl kullanıldığını öğreniniz). [Mevzuat Bilgi Sistemi] [Resmi Gazete] [Kazancı Mevzuat Bankası]

1) 1953 Tarihli Danimarka Anayasası.

2) 2935 sayılı Olağanüstü Hal Kanunu

3) Tıpta Uzmanlık Tüzüğü

4.) Kamu İhale Kurumu Yönetmeliği

5) Recep Tayyip ERDOĞAN (AKP Genel Başkanı ve Siirt Milletvekili)`ın Bakanlar Kurulunun Yeniden Kurulması için Görevlendirilmesine Dair Tezkere

6) Anayasa Mahkemesinin 21.6.1995 tarih ve E.1995/17, K.1995/16 sayılı kararı

7) Danıştay İdari Dava Daireleri Genel Kurulunun 17.6.1994 tarih ve E. 1993/161, K. 1994/327 sayılı kararı

8) Yüksek Seçim Kurulunun 2002/978 sayılı Milletvekili XXII nci Dönem Genel Seçimlerinde, İtiraz Edilen Siirt İli Seçim Sonuçlarının İptaline ve Bu İlde Seçimlerin Yenilenmesine Dair Karar.

9) ABD Yüksek Mahkemesinin Marbury v. Madison Kararı (5 U.S. 137)

10) Aynı Mahkemenin Brown v. Board of Education of Topeka kararı

11) Hobbes, Leviathan

12) Ergun Özbudun, "Constitutional Debates on Parliamentary Inviolability in Turkey", European Constitutional Law Review, Volume 1, 2005, p. 272–280

13) M. Çağatay Okutan, "Teori ve Uluslararası Metinlerde Azınlık Tanımı", Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt 59, Sayı 2, 2004, s.59-75

Yukarıdaki üç konuda öğrenciler hazırlayacakları listeleri ilk hafta yapılacak pratik çalışma seansının başında teslim edeceklerdir. Yukarıdaki konular pratik çalışmada sınıfta uygulamalı olarak işlenecektir. Örneğin bir kişi 1953 Danimarka Anayasasının tam metnine (İngilizce) nasıl ulaştığını sınıfın internete bağlı bilgisayarında gösterecek ve diğer öğrenciler bunu izleyecektir. Gönüllü öğrenci çıkmaz ise bunu yapacak öğrenciler resen seçilecektir.

PRATİK ÇALIŞMA 2 (23 Şubat Perşembe) Osmanlı Anayasal Gelişmeleri

PRATİK 2.1: Sened-i İttifak, Tanzimat Fermanı, Islahat Fermanı, Kanun-u Esasînin metinlerini bulup okuyunuz (Bkz.: Suna Kili ve A. Şeref Gözübüyük, Türk Anayasa Metinleri, Ankara, Türkiye İş Bankası Yayınları, 2000; Server Tanilli, Anayasalar ve Siyasal Belgeler, İstanbul, Cem Yayınevi, 1976). Ne kadarını anladınız? Bir de aynı metinlerinin İngilizce çevirilerini bulup okuyunuz. Ne kadar anladınız? (Tanzimat Fermanı, Islahat Fermanı ve Kanun-u Esasînin Türkçe metinlerine www.anayasa.gen.tr den ve İngilizce çevirilerine ise www.anayasa.gen.tr/english.htm den ulaşabilirsiniz.)

PRATİK 2.2: Tanzimat Fermanı ve Islahat Fermanını modern kanun yazma tekniğine uygun olarak ve günümüz Türkçesiyle madde madde tekrar kaleme almaya çalışınız.

PRATİK 2.3: Sened-i İttifakın gerek içerik, gerek biçim ve hukukî nitelik itibarıyla 1205 tarihli İngiliz Magna Cartası ile karşılaştırınız. Benzerlikler ve farklılıklar nelerdir?

PRATİK 2.4: 1910 yılı itibarıyla Osmanlı İmparatorluğu acaba bir demokrasi olarak kabul edilebilir mi? Tartışınız?

PRATİK 2.5: Osmanlı Devletinde resmi bir dili var mıydı?

PRATİK 2.6: Sened-i İttifak, anayasacılık bakımından Fatih Kanunnamesinden daha önemlidir. Niçin?

PRATİK 2.7: Padişah A ölmüştür. Geriye 20 bir oğlu, 25 yaşında diğer oğlu, 30 yaşında kızı ve 50 yaşında erkek kardeşi kalmıştır. 1876 Kanun-u Esasisine göre tahta kim çıkar?

PRATİK 2.8: 1876 Kanun-u Esasisinde yargı oraganının oldukça mükemmel bir şekilde düzenlendiği kabul edilmektedir. Kanun-u Esasisin ilk şeklinde yasama ve yürütmeye ilişkin bazı problemler olmasına rağmen yargıya ilişkin problemlerin olmamasını nasıl açıklayabilirsiniz? Bu konuyu tartışınız!

Yukarıdaki ödevlere hazırlanınız. Bu ödevler 23 Şubat perşembe günü yapılacak olan pratik çalışmada cevaplandırılacaktır. Ödevlerle ilgili yazılı bir metin sunmanız gerekli değildir. Ödevler sadece sınıfta sözlü olarak yapılacaktır.

PRATİK ÇALIŞMA 3 (2 Mart Perşembe) Cumhuriyet Dönemi Anayasal Gelişmeleri

Aşağıdaki ödev ve test soruları 2 Mart Perşembe günkü pratik kur (DS) dersinde tartışılacak ve cevaplanacaktır. Bunlar için yazılı bir metin sunmanız gerekli değildir. Bu konular sadece sınıfta sözlü olarak yapılacaktır.

ÖDEV 3.1: Millî Mücadele Hareketinin hukukîliğini ve meşruluğunu tartışınız. Bu dönemde İstanbul’da da bir hükûmet vardır. İstanbul Hükümeti mi, yoksa Ankara Hükümeti mi Türk Devletini temsil etmeye hukuken yetkilidir? Bu sorunu 1919 ilâ 1924 yılları arasında çeşitli tarihler alarak tartışınız?

ÖDEV 3.2: 1924 Anayasasıyla Türkiye Cumhuriyeti bugüne gelebilir miydi? 1924 Anayasası, günümüzün modern Türkiye’sinin ihtiyaçlarını karşılayabilecek bir Anayasa mıydı? 1924 Anayasası bugün yürürlükte olsaydı, şu anki anayasal organ ve kuruluşlar yerine hangi organ ve kuruluşlar olacaktı? Şu an bulunup, 1924 Anayasasına göre bulunmayacak olan organ ve kuruluşlar nelerdir? Bunların bir listesini yapınız.

ÖDEV 3.3: Türkiye’de 1946 yılında çok partili rejime geçilmiş, 1950 yılında da iktidar kansız, darbesiz bir şekilde el değiştirmiş ve çok partili demokrasi 1960’a kadar da devam etmiştir. Dünyada o yıllarda tek partili rejimden çok partili demokratik rejime barışçı yollardan geçebilen başka ülkeler var mıdır? 1946-1960 yılları itibarıyla Dünyada iktidarın serbest ve dürüst seçimlerle belirlendiği kaç devlet vardı?

ÖDEV 3.4: 27 Mayıs 1960 hükûmet darbesinden önce, bu darbeyi meşrulaştırmak için ülkemizde olduğu iddia edilen bunalım ile 12 Eylül 1980 hükûmet darbesinden önce, bu darbeyi meşrulaştırmak için ülkemizde olduğu iddia edilen bunalımı karşılaştırınız? Aralarında benzerlik veya farklılıklar nelerdir?

ÖDEV 3.5: 27 Mayıs 1960 hükûmet darbesini yapan subayların rütbeleri ile 12 Eylül 1982 hükûmet darbesini yapan subayların rütbelerini karşılaştırınız.

ÖDEV 3.6: Türkiye’de 1960’lı yıllarda 27 Mayıs 1960 askerî darbesinden başka askerî darbe teşebbüsleri de olmuştur. Bunlar nelerdir? Nasıl gelişmişler ve sonuçlanmışlardır?

ÖDEV 3.7: Türkiye’de 1960 yılında kaç adet üniversite vardır? Bunlarda toplam kaç adet öğretim elemanı ve öğrenci bulunmaktadır? Aynı sayılar bugün ne kadardır?

SORU 3.1: Aşağıdaki şıklardan hangisinde Cumhuriyet dönemi anayasal gelişmelerinin doğru sıralaması yapılmıştır?

a) Birinci Meclisin Sonu - Saltanatın Kaldırılması - Cumhuriyetin İlânı - Hilafetin Kaldırılması

b) Cumhuriyetin İlânı - Saltanatın Kaldırılması - Birinci Meclisin Sonu - Hilafetin Kaldırılması

c) Saltanatın Kaldırılması - Hilafetin Kaldırılması - Cumhuriyetin İlânı - Birinci Meclisin Sonu

d) Saltanatın Kaldırılması - Birinci Meclisin Sonu - Cumhuriyetin İlânı - Hilafetin Kaldırılması

e) Saltanatın Kaldırılması - Cumhuriyetin İlânı - Birinci Meclisin Sonu - Hilafetin Kaldırılması

SORU 3.2: 1921 Anayasasının ilk şeklinin benimsediği hükümet sistemi aşağıdakilerden hangisidir?

a) Meclis Hükümeti

b) Kuvvetler Birliği ve Görevler Ayrılığı

c) Başkanlık Sistemi

d) Parlamenter Sistem

e) Yarı-Başkanlık Sistemi

SORU 3.3: 1921 Anayasasının ilk şekline göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

a) Millî egemenlik ilkesi ilân edilmektedir.

b) İcra vekilleri Meclis tarafından teker teker
seçilirler.

c) 1921 Anayasası katı bir anayasadır.

d) Bir devlet başkanlığı makamı yoktur.

e) Yasama ve yürütme yetkileri Büyük Millet Meclisinde toplanmıştır.

SORU 3.4: 1924 Anayasasının benimsediği hükümet sistemi aşağıdakilerden hangisidir?

a) Meclis Hükümeti

b) Kuvvetler Birliği ve Görevler Ayrılığı

c) Başkanlık Sistemi

d) Parlamenter Sistem

e) Yarı-Başkanlık Sistemi

SORU 3.5: 1924 Anayasasının ilk şekline göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

a) Bakanların kolektif sorumluluğu yoktur.

b) Yasama yetkisi ve icra kuvveti Büyük Millet Meclisinde toplanmaktadır.

c) Benimsediği hükûmet sistemine “kuvvetler birliği ve görevler ayrılığı sistemi” denir.

d) Cumhurbaşkanı T.B.M.M. tarafından bir seçim devresi için seçilir.

e) Başvekil (Başbakan) Cumhurbaşkanı tarafından atanmaktadır.

SORU 3.6: 1924 Anayasasına göre temel hak ve hürriyetlerle ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

a) 1924 Anayasası temel hak ve hürriyetler alanında “tabiî hak doktrini”ni benimsemiştir.

b) 1924 Anayasası, negatif statü haklarını tanımıştır.

c) 1924 Anayasası siyasal hakları tanımamıştır.

c) 1924 Anayasası, sosyal ve ekonomik hakları tanımamıştır.

e) 1924 Anayasası, tanıdığı temel hak ve hürriyetler için yargısal güvenceler getirmemiştir.

SORU 3.7: 1924 Anayasasına göre yargıyla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

a) 1924 Anayasası olağanüstü mahkemeler kurulmasını yasaklamıştır.

b) 1924 Anayasasına göre yargı yetkisi millet adına bağımsız mahkemelerce kullanılır.

c) 1924 Anayasası kanunların anayasaya uygunluğunun yargısal denetimi sistemini kabul etmemiştir.

d) 1924 Anayasası, tüzüklerin kanunlara uygunluğunu denetlemek görevini, Danıştaya değil, TBMM’ne vermiştir.

e) 1924 Anayasası, kanunları yorumlama yetkisini TBMM’ne vermiştir.

SORU 3.8: 1924 Anayasasına göre Cumhurbaşkanına ilişkin olarak aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

a) Cumhurbaşkanı T.B.M.M. tarafından yedi yıllık bir süre için seçilir.

b) Cumhurbaşkanı seçilecek kişinin TBMM üyesi olması şarttır.

c) Cumhurbaşkanı seçilen kişi daha sonra tekrar Cumhurbaşkanı seçilebilir.

d) Hastalık vb. hâllerde Cumhurbaşkanına TBMM Başkanı vekâlet eder.

e) Cumhurbaşkanının istisnasız bütün işlemleri Başbakan ve ilgili bakanın karşı imzasına tâbidir.

SORU 3.9: Cumhuriyet döneminde tek partili rejimden çok partili demokrasiye geçiş konusunda aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

a) Cumhuriyet döneminde tek partili rejimden çok partili rejime 1946 yılında geçilmiştir.

b) Demokrat Parti, Celal Bayar, Adnan Menderes, Fuat Köprülü ve Refik Koraltan tarafından kurulmuştur.

c) Gizli oy ve açık sayım ilkeleri ilk defa 1946 genel seçimlerinde uygulanmıştır.

d) Cumhuriyet döneminde iktidar değişimi 1950 seçimlerinde olmuştur.

e) Cumhuriyet döneminde tek partili rejimden çok partili rejime geçişte askerlerin bir rolü olmamıştır.

SORU 3.10:

I. Cumhuriyetçilik IV. Devletçilik

II. Milliyetçilik V. Lâiklik

III. Halkçılık VI. İnkılapçılık

Yukarıdaki ilkelerden hangisi veya hangileri 1924 Anayasasının 2’nci maddesinde yer almakta, ama 1961 Anayasasının 2’nci maddesinde yer almamaktadır?

a) III, IV, VI

b) II, III, VI

c) IV ve VI

d) III ve IV

e) Yalnız III

SORU 3.11: Aşağıdakilerden hangisi 1961 Anayasasının getirdiği yeniliklerden biri değildir?

a) Sosyal devlet ilkesinin kabul edilmesi ve sosyal hakların Anayasa tarafından sayılması

b) Anayasa Mahkemesinin kurulması

c) Cumhuriyet Senatosunun kurulması

d) Yüksek Hakimler Kurulunun kurulması

e) Bakanlar Kurulunun kolektif sorumluluğu ilkesinin benimsenmesi

SORU 3.12: 1961 Anayasasına göre Cumhurbaşkanına ilişkin aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

a) Cumhurbaşkanı adayının TBMM üyesi olması şarttır.

b) Cumhurbaşkanı TBMM üye tamsayısının üçte iki çoğunluğunun oyla seçilir; ilk iki oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, sonraki oylamalarda salt çoğunluk yeterlidir.

c) Cumhurbaşkanının görev süresi yedi yıldır;

d) Bir kişi iki defa Cumhurbaşkanı seçilebilir.

e) Cumhurbaşkanı gizli oyla seçilir.

SORU 3.13: Yasama organına ilişkin olarak 1961 Anayasasına göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

a) TBMM, “Millet Meclisi” ve “Cumhuriyet Senatosu” isimli iki ayrı meclisten kurulmuştur.

b) Millet Meclisi , genel oyla seçilen 450 milletvekilinden oluşur.

c) Cumhuriyet Senatosu Cumhurbaşkanı tarafından seçilen üyelerden ve 27 Mayıs ihtilalinin yapan Millî Birlik Komitesi başkan ve üyelerinden oluşur.

d) Hükûmet, Cumhuriyet Senatosuna karşı değil, Millet Meclisine karşı sorumludur.

e) Anayasanın değiştirilmesi usûlünde Millet Meclisi ve Cumhuriyet Senatosu eşit yetkilerle donatılmıştır.

SORU 3.14: Aşağıdakilerden hangisi “12 Mart Muhtırası”ndan sonra yapılan 1971-1973 anayasa değişikliklerinin ana yönlerinden biri değildir?

a) Yürütme organının güçlendirilmesi yönünde değişiklikler yapılmıştır.

b) Temel hak ve özgürlüklerin güçlendirilmesi yönünde değişiklikler yapılmıştır.

c) Yargı denetiminin sınırlandırılmasına ilişkin değişiklikler yapılmıştır.

d) Askerî yargının sivil yargının aleyhine genişlemesine yönelik değişiklikler yapılmıştır.

e) Askerî Yüksek İdare Mahkemesi kurulmuştur.

SORU 3.15: 1961 ve 1982 Anayasalarının hazırlanması bakımından aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

a) Her iki Anayasa da askerî müdahaleler sonucu hazırlanmıştır.

b) Her iki Anayasa da, bir kısmı askerî müdahaleyi yapan bir kuruldan, diğer kısmı ise sivillerden oluşan Kurucu Meclisler tarafından yapılmıştır.

c) Her iki Anayasanın hazırlanmasında da Kurucu Meclisin sivil kanadı seçimle oluşmamıştır.

d) 1961 Temsilciler Meclisi, 1982 Danışma Meclisine oranla daha temsili niteliktedir.

e) Her iki Anayasanın hazırlanmasına da hiçbir siyasî parti katılmamıştır.

SORU 3.16: Aşağıdakilerden hangisi 1982 Anayasasının öngördüğü bir tıkanıklıkları giderici çözüm yollarından biri değildir?

a) Cumhurbaşkanına belli şartlarda TBMM seçimlerini yenileme yetkisi vermiştir.

b) Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Cumhurbaşkanının TBMM üye tamsayısının salt çoğunluğuyla seçilmesi şartından vazgeçmiştir.

c) Meclis Başkanlığı seçimlerinde de Meclis Başkanının TBMM üye tamsayısının salt çoğunluğuyla seçilmesi şartından vazgeçmiştir.

d) 1982 Anayasası Cumhuriyet Senatosunu kaldırarak tek meclis sistemini benimsemiştir.

e) TBMM toplantı yetersayısı üye tamsayısının üçte birine düşürerek, Meclisin toplanabilmesini kolaylaştırmıştır.

PRATİK ÇALIŞMA 4 (9 Mart Perşembe) Temel İlkeler

1. Türk mevzuatında (Anayasa, kanun, tüzük, yönetmelik vs.) geçen, "Türk soyu", "Türk soylu", "Türk ırkı", "Türk kültürü", "Türk kültürüne bağlı", "Türklük" gibi (aynı doğrultuda başka kelimeler de olabilir) objektif millet anlayışını çağrıştıran ifadeleri bulunuz. Bunların geçtiği mevzuat maddelerini kopyalayarak bir liste oluşturunuz. Formatı: (.... tarih ve ... sayılı .... Kanunun X maddesi.- ....) (Yazılı ödev hazırlanıp, 9 Mart Perşembe günkü Pratik Çalışmada teslim edilecek). (Aranılan kavramdan beşten fazla sonuç çıkıyorsa, objektif millet anlayışıyla ilgili olan en önemli gördüğünüz 5'i yazılacak). (Hazırladığınız ödev beş sayfadan çok olmasın).

Bu ödevle ilgili olarak şu makaleleri okumanız yararlı olabilir:

Ahmet İnsel, "Türklük ve Türk Soylu Yabancılar", Radikal İki, 1 Ocak 2006, Pazar, s.7.

Kemal Gözler, "Devletin Bir Unsuru Olarak 'Millet' Kavramı", Türkiye Günlüğü, Sayı 64, Kış 2001, s.108-123. ( www.anayasa.gen.tr den ulaşabilirsiniz). .

2. Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulunun 9 Mart 1993 tarih ve E.1992/299, K.1993/63 sayılı kararına XE "Vergi Dava Daireleri Genel Kurulunun 9 Mart 1993 tarih ve E.1992/299, K.1993/63 sayılı kararına" XE "Vergi Dava Daireleri Genel Kurulunun 9 Mart 1993 tarih ve E.1992/299, K.1993/63 sayılı kararına" konu teşkil eden olayda, Bakanlar Kurulu, 1991 yılı için, daha bu yıl başlamadan, 13 Mart 1990 tarih ve 90/328 sayılı Kararıyla ihracat istisnası oranını % 16 olarak saptamıştır. Daha sonra Bakanlar Kurulu 1991 yılı devam ederken 12 Ağustos 1991 tarih ve 91/2073 sayılı kararıyla ihracat istisna oranını % 12’ye indirmiştir. Bu Bakanlar Kurulu kararının iptali istemiyle Danıştay’da dava açılmıştır. (Ornek olay Danıştay Vergi Dava Daireleri Genel Kurulu, 9 Mart 1993 Tarih ve E.1992/299, K.1993/63 Sayılı Kararına konu olmuştur. Danıştay kararını www.kazancı.com.tr den bulabilirsiniz). SORU: Söz konusu Bakanlar Kurulu kararı Anayasamıza uygun mudur? Neden? (Aşağıdaki şıklardan birini yuvarlak içine alarak cevap veriniz). A) Bakanlar Kurulu kararı Anayasaya uygundur. B) Aykırıdır. (Aykırı ise aykırı olduğu ilke ve alt ilkeyi tam olarak aşağıya yazınız). (Bu soru geçen yılda sorulmuş bir midterm sorusudur). (Bu soruya yazılı olarak cevap veriniz. 9 Mart perşembe günü pratik çalışmada teslim ediniz).

3. Geçen haftalarda Televizyon'da Danıştay'ın bir bayan öğretmenin sadece sınıfta değil, okula gelirken yolda da baş örtüsü takamayacağına karar verdiği yolunda haberler çıktı. A) Öncelikle bu kararın orijinal metnini bulmaya çalışınız. B) Bulamazsanız gazetelerdeki haberleri bulup okuyunuz. C) Bu kararı laiklik ilkesi açısından değerlendiriniz. (Yazılı bir şey hazırlamanıza gerek yoktur). Sınıfta tartışma yapılacaktır.

4. 6 Mart 2006 günü bir vatandaşımızdan aşağıdaki emaili aldım. Siz olsaydınız kendisine nasıl cevap verirdiniz? Verilecek cevabı yazılı olarak hazırlayın. 9 Mart perşembe günü bana teslim ediniz.

Merhaba Kemal Bey,

2002 yılında ihtida belgesi alarak nüfus müdürlüğüne başvurdum ve din hanemi İslam'dan Hıristiyana değiştirdim lakin bu değişiklik beni azınlık statüsüne sokar mı?

Umarım böyle birşey söz konusu değildir.

Cevabınızı bekliyorum.

Teşekkür ederim. (İsmi ve email adresi tarafımdan gizlenmiştir).

5. 8 Mart Perşembe günü yukarıdaki kişiden bir email daha aldım. Metni aşağıdadır. Emaildeki soruya siz cevap veriniz. Cevabınızı yazılı olarak 16 Mart Perşembe günü bana teslim ediniz.

Merhaba Kemal Bey,

Azınlık statüsünde olmamamıza rağmen dini işlerimizi yürütebilecek kilise Derneği ya da vakfı kurmamız herhangi özel bir kanuna bağlı mıdır yoksa diğer dernek veya vakıflarla aynı kurallara mı tabiidir.

Ayrıca bu kilisenin resmi olarak varlığı tanınır mı yoksa sadece sıradan bir kurum olarak mı görülür.

Teşekkür ederim. (İsmi ve email adresi tarafımdan gizlenmiştir).

6. Ders kitabınızın 95’inci sayfasında yar alan yedi adet ödev sorusuna hazırlanınız. Sınıfta tartışılacaktır.

7. Ders kitabınızın 95-97 sayfalarında yer alan 23 adet test sorusuna ha zırlanınız. bunlar sınıfta cevaplandırılacaktır.

PRATİK ÇALIŞMA 5 (16 Mart Perşembe) Temel Hak ve Hürriyetler

I. Geçen Haftadan Kalan Pratik Çalışmalar

1. Herkes gelecek Persembe'ye kadar daha önceki ödevde belirtilen Danıştayın başörtüsü ile ilgili kararını arayip bulacak ve bu kararin dairesini tarih ve esas ve karar sayisini ve kararin bulundugu yeri tespit (web adresi) edecek. Bunların bana yazılı olarak 16 Mart Perşembe günü teslim edecek. (Kararın metnini istemiyorum). (Danistayin basortusu kararinin tam ve resmi metni Halil Evren Sünnetciioğlu tarafından bulmustur. siz tde bulabilirsiniz).

2. 6 Mart 2006 günü bir vatandaşımızdan aşağıdaki emaili aldım. Siz olsaydınız kendisine nasıl cevap verirdiniz? Bu sorunu cevaplamak için öncelikle Lozan Barış Antlaşmasının bulunuz, bu Antlaşmanın azınlıklar sile ilgili maddelerini okuyup, Türkiye’de azınlık kavramının nasıl tanımlandığını tespit ediniz. Ondan sonra, bu emailde sorulan soruyu tartışınız. (Yazılı ödev teslim etmenize gerek yoktur. derste tartışılacaktır).

Merhaba Kemal Bey,

2002 yılında ihtida belgesi alarak nüfus müdürlüğüne başvurdum ve din hanemi İslam'dan Hıristiyana değiştirdim lakin bu değişiklik beni azınlık statüsüne sokar mı?

Umarım böyle birşey söz konusu değildir.

Cevabınızı bekliyorum.

Teşekkür ederim. (İsmi ve email adresi tarafımdan gizlenmiştir).

3. 8 Mart Perşembe günü aynı kişiden bir email daha aldım. Emaildeki soruya siz cevap veriniz. Cevabınızı yazılı olarak 16 Mart Perşembe günü bana teslim ediniz. Bu soruya cevap verebilmek için Anayasanın dernek ve vakıf kurma hürriyetiyle ilgili hükümlerine, Dernekler Kanununa ve Vakıflar kanununa bakmanız gerekebilir.

Merhaba Kemal Bey,

Ayrıca bu kilisenin resmi olarak varlığı tanınır mı yoksa sadece sıradan bir kurum olarak mı görülür.

Teşekkür ederim. (İsmi ve email adresi tarafımdan gizlenmiştir).

II. Yeni Ödevler

Türklüğü tahkir ve tezyif’ten 6 ay

Mutlu KOSER-Eyüp KARASAKAL/İSTANBUL

Gazeteci-yazar Hrant Dink, Agos Gazetesi’nde, ‘Türk’ten boşalacak o zehirli kanın yerini dolduracak temiz kan, Ermeni’nin Ermenistan’la kuracağı asil damarında mevcuttur’ diye yazdığı için ‘Türklüğe hakaretten’ 6 ay hapse mahkûm oldu.

İstanbul’da yayınlanan Agos Gazetesi’ndeki yazısında, ‘Türk’ten boşalacak o zehirli kanın yerini dolduracak temiz kan Ermeni’nin Ermenistan’la kuracağı asil damarında mevcuttur’ diye yazan gazeteci-yazar Hrant Dink, TCK’nın 301. maddesi uyarınca ‘Türklüğü neşren tahkir ve tezyif etmek’ suçundan 6 ay hapis cezasına çarptırıldı. Dink’in cezası, bir daha suç işlemeyeceği olumlu kanaatiyle ertelendi.

Şişli 2’inci Asliye Ceza Mahkemesi’nde görülen duruşmada davacılar Mehmet Soykan ile Ermeni konferansı için mahkemeden erteleme kararı çıkartanların da bulunduğu avukatlar Kemal Kerinçsiz, Zeki Hacı İbrahimoğlu, Namık Nas, Ramazan Kırkık, Mustafa Özkurt ve avukatları hazır bulundular. BBC’den iki muhabirin izlediği duruşmaya Dink gelmedi.

Davanın diğer sanığı Agos Gazetesi sorumlu yazı işleri müdürü Karin Karakaşlı’nın yeni TCK’nın 7/2 maddesi ve 5187 sayılı yasanın 11 maddesine göre sorumluluğunun kalkması nedeniyle beratine karar veren mahkeme, Dink’i, dava konusu sözlerinin, ‘eleştiri amacıyla yapılan düşünce açıklaması niteliğinde olmadığı, Türk’ün kanının pis, incitici ve aşağılayıcı gibi gösterildiği’ gerekçesiyle mahkûm etti. Cezası ertelenen Dink, 5 yıl içinde benzer suç işlerse, cezası infaz edilecek. Dink’in avukatı kararı temyiz edeceklerini söyledi.

(http://www.hurriyetim.com.tr/haber/0,,sid~1@nvid~641495,00.asp)

2. Yazar Ohan Pamuk, İsviçre’de yayınlanan Das magazin isimli dergiye 2005 Şubat ayında yaptığı bir açıklamada “Türkler bir milyon Ermeni’yi ve otuz bin Kürd'ü öldürdü” demiştir. Bunun üzerine hakkında TCK m. 301’den dava açılmış ancak daha sonra bu dava 29 Aralık 2005 ta düşürülmüştür. Orhan Pamuk’un açıklamasını düşünceyi açıklama hürriyeti ve temel hak ve hürriyetlerin sınırlandırılması açısından değerlendiriniz. Orhan Pamuk’a karşı dava açılmasında Anayasamıza bir aykırılık var mıdır? (Yazılı ödev istemiyorum. Sınıfta tartışılacak).

3. Bu sabah (14 Mart Salı) haberlerde, Anayasa Mahkemesinin, doktorlar için zorunlu hizmet yükümlülüğü öngören kanunun Anayasaya uygun olduğuna karar verdiği söylendi. a) Söz konusu kanunu bulunuz. b) Söz konusu Anayasa Mahkemesi kararını bulunuz. (Kararın yayınlanmamış olması muhtemeldir). c) Anayasa Mahkemesinin bu konuda daha önce verdiği kararlar var mıdır? d) Söz konusu kanunun Anayasa uygunluğunu siz tartışınız.

4. Yazılı Ödev: Güncel bir anayasa hukuku sorunu inceleyen bir yazılı ödev hazırlayınız. Bunun için: a) Öncelikle bir 2006 yılında cereyan eden, medya’da tartışılan (veya tartışılmayan) bir sorunu seçiniz. Örneğin yukarıdaki 3 nolu sorun (doktorlara zorunlu hizmetin anayasaya uygunluğu) böyle bir ödeve konu olabilirdi. (Ancak bu konu ödev olarak verildiği için artık bu konuyu almayınız). Seçtiğiniz konu şimdiye kadar işlediğimiz anayasa hukuku konularıyla alakalı olsun. B) Seçtiğiniz sorun, olay vs hakkında önce bilgi veriniz. C) Sonra, bu sorun, olay, vs hakkında var olan Anayasa, kanun, yönetmelik vs hükümlerini bulup, veriniz. D) Sorun, olay hakkında verilmiş mahkeme kararı (Anayasa Mahkemesi, Danıştay, Yargıtay, ilk derece mahkemeleri vs) varsa bunları bulup, tahlil ediniz. E) Bu olay, sorun hakkında çeşitli kimseler, kurumlar, organlar tarafından ileri sürülen görüşler varsa onları özetle veriniz ve bunları değerlendiriniz. F) Son olarak olay, sorun hakkında kendi değerlendirmenizi veriniz. Olayı, sorunu Anayasamı açısından tartışınız. (Söz konusu olayda Anayasaya aykırılık var mı, yok mu? Varsa nedir? Neden?)

Kurallar: a) Ödev, 13 Nisan Perşembe günü teslim edilecektir. Geciken ödevler, öğrencinin öğrenci dekanlığından kabul edilmiş mazereti olsa bile kabul edilmez. Ödev kağıtları sol üst köşeden tel zımba ile zımbalayınız. Ödevleri, dosya içine veya naylon gömlek içine koymayınız.

b) Ödevler dersin web sayfasında yer alan “bilimsel yazma kuralları”na uygun olarak hazırlanacaktır.

c) Ödevler en az 5, en çok 10 sayfa uzunluğunda olacaktır. Kağıt Boyutu: A4. Kenar boşlukları: üst 3 cm, alt 2 cm, sağ 2,5 cm, sol 2,5 cm. Karakter (Font): Times New Roman. Punto (Size): Ana Metin, 12 pt. Dipnotlar 10 pt. Satır Aralığı: Tek (Line Spacing: Single); Paragraf Aralığı: 6 nokta (Paragraph Spacing After 6 pt) Tek satır aralığı kullanılacak. Paragraflar arasında yarım ara (6 point) verilecek. Paragraflar satır başı ile başlayacak. Satır başı 0,7 cm. İçerden başlayacak.

5. Ders kitabınızın 154’üncü sayfasında yer alan 7 adet tartışma soruna hazırlanınız.

6. Ders kitabınızın 155-157’inci sayfalarında yer alan 11 adet ödeve soruna hazırlanınız.

7. Ders kitabınızın 157’inci sayfasında yer alan 4 probleme hazırlanınız.

8. Ders kitabınızın 158-164’üncü sayfalarında yer alan 65 adet test sorusuna hazırlanınız.

PRATİK ÇALIŞMA NO 6 (23 Mart, Perşembe), Seçimler, TBMM Üyelerinin Hukukî Statüsü, TBMM’nin İç Yapısı ve Çalışma Düzeni

1. Ders kitabınızın 180-181 sayfasında yer alan 1 adet ödevi, 2 adet problemi, 2 adet Tartışma ve 8 adet test sorusunu cevaplayınız.

2. Ders kitabınızın 194-196’ıncı sayfasında yer alan 7 adet Problem, 1 adet Tartışma, 8 adet kısa soru, ve 10 adet test sorusunu cevaplayınız.

3. Ders kitabınızın 207-209’uncu sayfalarında bulunan 3 adet ödev, 3 adet problem, 1 adet tartışma ve 11 adet testi cevaplayınız.

4. Bir mahalle muhtarından aşağıdaki emaili aldım. Muhtara benim yerime siz cevap hazırlayınız. (Yazısız ödev).

From :
Sent :	Monday, January 30, 2006 9:26 PM
To :	kgozler@hotmail.com
Subject :

HATAY İLİ İSKENDERUN İLÇESİ ... BELDESİ ... MAHALLE MUHTARIYIM. Beldemiz 1989 tarihi itibariyle köy statüsünden belde statüsüne geçti.28 mart 2004 yılı itibariyle seçmen sayımız 4421 dir.Fakat üzülerek ifade etmeliyim ki kasabamızda ikamet eden nüfus sayımız 5150 dir.

Yukarıdaki belirttiğim sayısal ifadeden bir muhtar olarak utanç duyuyorum. Örneğin; Muhtarı olduğum ... mahallemizin 2004 seçimlerindeki seçmen sayısı 1758 dir. Gerçek seçmen sayımız ise 600 civarındadır. Yanlış olan bu durumu ortadan kaldırmaya yönelik... muhtarlığımızı bilgilendirmenizi veya mahallemizde yaklaşık olarak 1100 fazla seçmenin kaydının sildirilmesi için yasal bir hakkımızın olup olmadığını tarafımızı bilgilendirmenizi rica ederiz. SAYGILARIMLA ...., .... MAHALLESİ MUHTARI.

5. Aşağıda geçen yıl yapılmış Mid-Term sınravı vardır. Sınav sorularını cevaplayınız (Yazısız ödev).

LAW 104-1: TÜRK ANAYASA HUKUKU (K. Gözler)

Mid-Term 2 (30 Mart 2005)

OLAYLAR: (1) Terörist bir örgüte yataklık yaptığından şüphe edilen milletvekili A’nın telefonu MİT Müsteşarının emriyle MİT mensupları tarafından 10 Ocak 2004 günü dinlenmiştir. Dinleme sonucunda gerçekten evinde bir terörist örgüt mensubunu sakladığı anlaşılmıştır. (2) Bunun üzerine milletvekili A’nın evinin aranması konusunda usulüne uygun olarak 14 Ocak 2004 günü hakim kararı alınmıştır. Polisler milletvekili A’nın evine 15 Ocak 2004 günü gitmiş ve kapıyı çalmışlar, kapıya milletvekili A çıkmış, polisler arama kararını göstererek arama yapmak için eve girmek istemişlerdir. Milletvekili A, kendisinin milletvekili dokunulmazlığına sahip olduğunu ve bu nedenle TBMM kararı olmadan evinin aranamayacağını söylemiş ve aramaya karşı çıkmıştır. (3) Neticede milletvekili A aramaya direnmiş, kapıda durarak polislerin kapıdan içeri girmelerine engel olmuştur. (4) Milletvekili A polislerle kapıda tartışırken diğer polisler bahçeden dolaşarak milletvekilinin evine pencereden girmişler ve saklanan terörist örgüt üyesini yakalayıp karakola götürmüşlerdir. (5) Milletvekili A hakkında ise bir şey yapmamışlar, daha sonra Cumhuriyet Savcısı, A hakkında terör örgütüne yardım ve yataklık yapma suçundan dolayı soruşturma açmış ve bu suçtan dolayı milletvekili A’nın dokunulmazlığının kaldırılmasını Adalet Bakanlığı aracılığıyla TBMM’den 20 Ocak 2004 günü istemiştir. TBMM Genel Kurulu milletvekili A’nın dokunulmazlığının kaldırılmasına 5 Şubat 2004 günü karar vermiştir (6) Milletvekili A, dokunulmazlığının kaldırılması kararının iptali istemiyle 20 Şubat 2004 günü Anayasa Mahkemesine başvurmuştur. Anayasa Mahkemesi 25 Şubat 2004 günü başvuruyu reddetmiştir. (7) Soruşturma sırasında Cumhuriyet Savcısı A’nın uyuşturucu kaçakçılığı yaptığı yolunda da deliller elde etmiş ve bunun üzerine A’yı uyuşturucu kaçakçılığı suçundan dolayı 30 Mart 2004 günü sorguya çekmiştir. (8) Milletvekili A, dokunulmazlığının kaldırılması görüşmeleri sırasında MİT Müsteşarına TBMM Genel Kurulu kürsüsünden küfür etmiştir. MİT Müsteşarı milletvekili A hakkında kendisine hakaret ettiği ve hakkında ceza davası açılması istemiyle Cumhuriyet Savcılığına 10 Mart 2004 şikayette bulunmuştur. (9) MİT Müsteşarı küfürden dolayı kişilik haklarının saldırıya uğradığı gerekçesiyle milletvekili A hakkında asliye hukuk mahkemesinde 25 Mart 2005 günü tazminat davası açmıştır. (10) A’nın yasama dokunulmazlığı TBMM tarafından 5 Şubat 2004 günü kaldırıldıktan sonra, soruşturmayı yürüten Cumhuriyet savcısı 1 Mart 2004 tarihinde milletvekili A hakkında, terörist örgüte yardım ve yataklık yapma suçundan yetkili ve görevli ceza mahkemesinde ceza davası açmıştır. Mahkeme 20 Mart 2004 günü A hakkında tutuklama kararı vermiştir. A, aynı gün tutuklanarak cezaevine konmuştur. (11) Mahkeme daha sonra, 10 Ocak 2004 günü yapılan telefon dinlemede ve 15 Ocak 2004 günü yapılan konut aramada elde edilen delillere dayanarak A hakkında terör örgütüne yardım ve yataklık yapma suçundan dolayı mahkumiyet kararı vermiş ve A’yı 2 yıl hapis cezasına çarptırmıştır. (12) Hapis cezası 1 Ocak 2005 günü kesinleşmiştir. Kesinleşen mahkumiyet kararı TBMM’ye bildirilmiş ve TBMM Başkanı 10 Ocak 2005 günü TBMM Genel Kurulunda kesin mahkumiyet kararını okumuş ve A’nın milletvekilliğinin düştüğünü belirtmiştir. Bunun üzerine A’nın arkadaşı milletvekili B, A’nın milletvekilliğinin düşmesi kararının iptali istemiyle 13 Ocak 2005 Anayasa Mahkemesine başvurmuştur. Anayasa Mahkemesi 30 Ocak 2005 günü bu başvurunun A tarafından yapılması gerektiği, milletvekili B’nin böyle bir başvuruda bulunma yetkisinin olmadığı gerekçesiyle reddetmiştir. (13) A cezasını çekmiş ve hapisten çıkmıştır. 2006 yılında bir af kanunu çıkmış ve milletvekilinin mahkumiyeti affa uğramıştır. 2007 yılında yapılan yeni seçimlerde A tekrar milletvekili adayı olmuştur.

LAW 104-1: TÜRK ANAYASA HUKUKU (K.Gözler)

Mid-Term 2 (30 Mart 2005)

Ad Soyad:

No:

(1) Terörist bir örgüte yataklık yaptığından şüphe edilen milletvekili A’nın telefonu MİT Müsteşarının emriyle MİT mensupları tarafından 10 Ocak 2004 günü dinlenmiştir. Dinleme sonucunda gerçekten evinde bir terörist örgüt mensubunu sakladığı anlaşılmıştır.

1 nolu olayda Anayasaya aykırılık var mıdır? A) Vardır. B) Yoktur. (Önce A veya B şıklarından birini yuvarlak içine alarak seçiniz. Sonra A yı seçmişseniz olan aykırılığı, B yi seçmişseniz iseniz bunun nedenini aşağıya yazınız).

(2) Bunun üzerine milletvekili A’nın evinin aranması konusunda usulüne uygun olarak 14 Ocak 2004 günü hakim kararı alınmıştır. Polisler milletvekili A’nın evine 15 Ocak 2004 günü gitmiş ve kapıyı çalmışlar, kapıya milletvekili A çıkmış, polisler arama kararını göstererek arama yapmak için eve girmek istemişlerdir. Milletvekili A, kendisinin milletvekili dokunulmazlığına sahip olduğunu ve bu nedenle TBMM kararı olmadan evinin aranamayacağını söylemiş ve aramaya karşı çıkmıştır.

2 nolu olayda Anayasaya aykırılık var mıdır? A) Vardır. B) Yoktur. (Önce A veya B şıklarından birini yuvarlak içine alarak seçiniz. Sonra A yı seçmişseniz olan aykırılığı, B yi seçmişseniz iseniz bunun nedenini aşağıya yazınız).

(3) Neticede milletvekili A aramaya direnmiş, kapıda durarak polislerin kapıdan içeri girmelerine engel olmuştur.

3 nolu olayda polisler A yı kolundan tutup çekip eve girebilirler miydi? Neden? A) Evet. B) Hayır.

Çünkü, ..

(4) Milletvekili A polislerle kapıda tartışırken diğer polisler bahçeden dolaşarak milletvekilinin evine pencereden girmişler ve saklanan terörist örgüt üyesini yakalayıp karakola götürmüşlerdir.

4 nolu olayda Anayasaya aykırılık var mıdır? A) Vardır. B) Yoktur. (Önce A veya B şıklarından birini yuvarlak içine alarak seçiniz. Sonra A yı seçmişseniz iseniz olan aykırılığı, B yi seçmişseniz iseniz bunun nedenini aşağıya yazınız).

(5) Milletvekili A hakkında ise bir şey yapmamışlar, daha sonra Cumhuriyet Savcısı, A hakkında terörist örgüte yardım ve yataklık yapma suçundan dolayı soruşturma açmış ve bu suçtan dolayı milletvekili A’nın dokunulmazlığının kaldırılmasını Adalet Bakanlığı aracılığıyla TBMM’den 20 Ocak 2004 günü istemiştir. TBMM Genel Kurulu milletvekili A’nın dokunulmazlığının kaldırılmasına 5 Şubat 2004 günü karar vermiştir

5 nolu olayda Anayasaya aykırılık var mıdır? A) Vardır. B) Yoktur. (Önce A veya B şıklarından birini yuvarlak içine alarak seçiniz. Sonra A yı seçmişseniz iseniz olan aykırılığı, B yi seçmişseniz iseniz bunun nedenini aşağıya yazınız).

(6) Milletvekili A, dokunulmazlığının kaldırılması kararının iptali istemiyle 18 Şubat 2004 günü Anayasa Mahkemesine başvurmuştur. Anayasa Mahkemesi 25 Şubat 2004 günü başvuruyu reddetmiştir.

6 nolu olayda Anayasa Mahkemesinin ret gerekçesi ne olabilir?

(7) Soruşturma sırasında Cumhuriyet Savcısı A’nın uyuşturucu kaçakçılığı yaptığı yolunda da deliller elde etmiş ve bunun üzerine A’yı uyuşturucu kaçakçılığı suçundan dolayı 30 Mart 2004 günü sorguya çekmiştir.

7 nolu olayda Anayasaya aykırılık var mıdır? A) Vardır. B) Yoktur. (Önce A veya B şıklarından birini yuvarlak içine alarak seçiniz. Sonra A yı seçmişseniz iseniz olan aykırılığı, B yi seçmişseniz iseniz bunun nedenini aşağıya yazınız).

(8) Milletvekili A, dokunulmazlığının kaldırılması görüşmeleri sırasında MİT Müsteşarına TBMM Genel Kurulu kürsüsünden küfür etmiştir. MİT Müsteşarı milletvekili A hakkında kendisine hakaret ettiği ve hakkında ceza davası açılması istemiyle Cumhuriyet Savcılığına 10 Mart 2004 şikayette bulunmuştur.

8 nolu olayda A hakkında ceza davası açılabilir mi? Neden? A) Açılabilir. B) Açılamaz.

Çünkü,…

(9) MİT Müsteşarı küfürden dolayı kişilik haklarının saldırıya uğradığı gerekçesiyle milletvekili A hakkında asliye hukuk mahkemesinde 25 Mart 2005 günü tazminat davası açmıştır.

9 nolu olayda A tazminat ödemeye mahkum edilebilir mi? Neden? A) Edilebilir. B) Edilemez.

Çünkü, …

(10) A’nın yasama dokunulmazlığı TBMM tarafından 5 Şubat 2004 günü kaldırıldıktan sonra, soruşturmayı yürüten Cumhuriyet savcısı 1 Mart 2004 tarihinde milletvekili A hakkında, terörist örgüte yardım ve yataklık yapma suçundan yetkili ve görevli ceza mahkemesinde ceza davası açmıştır. Mahkeme 20 Mart 2004 günü A hakkında tutuklama kararı vermiştir. A, aynı gün tutuklanarak cezaevine konmuştur.

10 nolu olayda Anayasaya aykırılık var mıdır? A) Vardır. B) Yoktur. (Önce A veya B şıklarından birini yuvarlak içine alarak seçiniz. Sonra A yı seçmişseniz iseniz olan aykırılığı, B yi seçmişseniz iseniz bunun nedenini aşağıya yazınız).

(11) Mahkeme daha sonra, 10 Ocak 2004 günü yapılan telefon dinlemede ve 15 Ocak 2004 günü yapılan konut aramada elde edilen delillere dayanarak A hakkında terör örgütüne yardım ve yataklık yapma suçundan dolayı mahkumiyet kararı vermiş ve A’yı 2 yıl hapis cezasına çarptırmıştır.

11 nolu olayda Anayasaya aykırılık var mıdır? A) Vardır. B) Yoktur. (Önce A veya B şıklarından birini yuvarlak içine alarak seçiniz. Sonra A yı seçmişseniz iseniz olan aykırılığı ve nedenini, B yi seçmişseniz iseniz bunun nedenini aşağıya yazınız).

(12) Hapis cezası 1 Ocak 2005 günü kesinleşmiştir. Kesinleşen mahkumiyet kararı TBMM’ye bildirilmiş ve TBMM Başkanı 10 Ocak 2005 günü TBMM Genel Kurulunda kesin mahkumiyet kararını okumuş ve A’nın milletvekilliğinin düştüğünü belirtmiştir. Bunun üzerine A’nın arkadaşı milletvekili B, A’nın milletvekilliğinin düşmesi kararının iptali istemiyle 13 Ocak 2005 Anayasa Mahkemesine başvurmuştur. Anayasa Mahkemesi 30 Ocak 2005 günü bu başvurunun A tarafından yapılması gerektiği, milletvekili B’nin böyle bir başvuruda bulunma yetkisinin olmadığı gerekçesiyle reddetmiştir.

12 nolu olayda Anayasaya aykırılık var mıdır? A) Vardır. B) Yoktur. (Önce A veya B şıklarından birini yuvarlak içine alarak seçiniz. Sonra A yı seçmişseniz iseniz olan aykırılığı ve nedenini, B yi seçmişseniz iseniz bunun nedenini aşağıya yazınız).

(13) A cezasını çekmiş ve hapisten çıkmıştır. 2006 yılında bir af kanunu çıkmış ve milletvekilinin mahkumiyeti affa uğramıştır. 2007 yılında yapılan yeni seçimlerde A tekrar milletvekili adayı olmuştur.

13 nolu olayda A tekrar milletvekili adayı olabilir mi? Neden? A) Olabilir. B) Olamaz.

Çünkü, …

PRATİK ÇALIŞMA NO 7 (30 Mart, Perşembe), Yasama Fonksiyonu, Yasama İşlemleri, Yasama Yetkisi)

1. Ders kitabınızın 226-227'nci sayfasında yer alan 44 adet tartışma ve 16 adet test sorusunu cevaplayınız.

PRATİK ÇALIŞMA: 27 Nisan Perşembe Günü İçin:

LAW 104-1: TÜRK ANAYASA HUKUKU

Mid-Term 3 (11 Mayıs 2005)

Ad Soyad:

No:

TALİMAT: Anayasa kullanmak serbesttir. Her soru 10 puan değerindedir. Süre 50 dakikadır. Gerekçe isteniyorsa gerekçesiz doğru cevaba puan verilmez.

SORULAR

1. TBMM, kendi çalışma usullerini “kanun” ile değil, “İçtüzük” ile düzenlemektedir. Neden? Bunun altında yatan ilke nedir?

2. Anayasamızda öngörülmüş çeşitli “özel karar yetersayıları” vardır. Örneğin Anayasanın değiştirilmesi için TBMM üye tamsayısının üçte ikisi veya beşte üçü, Cumhurbaşkanının seçimi için üye tamsayısının üçte ikisi veya üye tamsayısının salt çoğunluğu gerekir. Anayasamızda daha beş değişik oylama için “özel karar yetersayıları” öngörülmüştür. Bunlardan iki oylamayı ve bu oylamalarda aranan özel karar yetersayılarını belirtiniz.

3. Aşağıdakilerden hangisi veya hangileri 1982 Anayasasına göre yasama fonksiyonunun kapsamında bulunmaz? (Doğru şık veya şıkları yuvarlak içine alınız).

a) Kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak

b) Kanun hükmünde kararname çıkarmak

c) Bütçe ve kesinhesap kanun tasarılarını görüşmek ve kabul etmek

d) Para basılmasına karar vermek

e) Tüzük çıkarmak

4. Anayasanın daha önceden hiçbir şekilde düzenlemediği bir alanı, yasama organı, doğrudan doğruya kanunla düzenleyebilir. Bunun altında yatan ilke nedir?

5. Yeni Bakanlar Kurulunun göreve başlaması dolayısıyla yapılan güven oylamasında 230 kabul (=güven) oyu, 200 ret (=güvensizlik) oyu, 30 çekimser oy çıkmıştır. Toplantıya katılan 10 milletvekili ise oy kullanmamıştır. TBMM Başkanı Bakanlar Kurulunun güven oyu aldığını açıklamış ve Bu yöndeki işlemi RG’de yayınlamıştır. Bakanlar Kurulu gerçekten Anayasamıza göre güven oyu almış mıdır? Burada Anayasamıza bir aykırılık var mıdır? Neden? Varsa bunun giderilmesi için bir şey yapılabilir mi? Bu konuda Anayasada hüküm var mı? Bu konuda Anayasa Mahkemesinin bir içtihadı var mıdır? Varsa nedir?

LAW 104-1: TÜRK ANAYASA HUKUKU Mid-Term 3 (11 Mayıs 2005) Sayfa 2

6. Varsayalım ki MGK toplantısında Cumhurbaşkanı ile İçişleri Bakanı arasında ülkenin güvenliğinin sağlanmasına ilişkin bir tartışma çıkmıştır. Cumhurbaşkanı bu tartışma esnasında İçişleri Bakanına hakaret etmiştir. İçişleri Bakanı, Cumhurbaşkanına karşı hukuk davası açıp tazminat isteyebilir mi? Neden?

7. Milletvekili olmayan Bakan B’nin rüşvet aldığı iddia edilmektedir. Cumhuriyet savcısı bu iddiayla soruşturma açmış ve TBMM’den Adalet Bakanlığı aracılığıyla B’nin yasama dokunulmazlığının kaldırılmasını istemiştir. TBMM B’nin yasama dokunulmazlığını kaldırmış ve Cumhuriyet Savcısı da B hakkında suçu işlediği yer ceza mahkemesinde dava açmıştır. Bu olayda Anayasamıza bir aykırılık var mıdır? Varsa nedir? Yoksa neden?

8. TBMM kendi seçimlerinin yenilenmesine hangi hukuki biçimde (hangi tür yasama işlemiyle) karar vermelidir? Neden? Bu konuyla ilgili Anayasa Mahkemesinin içtihadı nedir?

9. Anayasamızın 91’inci maddesinde belirtilmediği halde Anayasa Mahkemesinin 1990 yılında oluşturduğu ve daha sonra da geliştirerek tekrarladığı içtihadına göre, TBMM’nin Bakanlar Kuruluna KHK çıkarma yetkisini verebilmesinin (maddede belirtilenlere ilave olarak) üç tane ek şartı vardır. Anayasa da öngörülmemiş bu ek şartlar nelerdir?

10. Varsayalım ki, Bakanlar Kurulu, TBMM’den aldığı yetki kanuna dayanarak bir KHK çıkararak bir yandan istinaf mahkemeleri kurmuş, diğer yandan da Yargıtay Kanununda değişiklik yaparak Yargıtayın görev ve yetkilerinden bazılarını bu istinaf mahkemelerine vermiştir. Söz konusu KHK Anayasamıza uygun mudur?

Başarılar Dilerim.

Doç. Dr. Kemal Gözler

LAW 104-2: TÜRK ANAYASA HUKUKU

Mid-Term 3 (11 Mayıs 2005)

Ad Soyad:

No:

TALİMAT: Anayasa kullanmak serbesttir. Her soru 10 puan değerindedir. Süre 50 akikadır. Gerekçe isteniyorsa gerekçesiz doğru cevaba puan verilmez.

SORULAR

1. Cumhurbaşkanının seçim usulü ile TBMM Başkanının seçim usulü birbirine çok benzemektedir. Ancak aralarında bir fark vardır. Bu fark nedir?

2. TBMM Genel Kurulu 400 milletvekili ile toplanmıştır. Bir kanunun kabulü için oylama yapılmış, oylama neticesinde 190 kabul, 160 ret oyu çıkmış, Genel Kurul toplantısına katılan 50 milletvekili ise oy kullanmamıştır. Bu kanun kabul edilmiş midir?

3. Varsayalım ki, Bakanlar Kurulu, TBMM’den aldığı yetki kanuna dayanarak bir kanun hükmünde kararname çıkarmış ve vatandaşların seçim hakkının kullanılması şartlarına ilişkin olarak Milletvekili Seçim Kanununda bazı değişiklikler yapmıştır. Söz konusu KHK Anayasamıza uygun mudur? Neden?

4. Parlamento kararları ile kanunlar arasında çeşitli farklar vardır. Bu farklardan iki tanesini yazınız.

5. Başbakan Bakanlar kurulunda görüştükten sonra gerekli görüp TBMM’den güven istemiştir. Güven istemi TBMM’ye bildirildikten üç gün sonra görüşülmüş ve görüşmeler bittikten iki gün sonra oylanmıştır. TBMM Başkanı yapılan güven oylamasında güven isteminin reddi yolunda 260 oy (=güvensizlik oyu), güven isteminin kabulü yolunda 250 oy (=güven oyu) ve 15 de çekimser oy çıktığını ve Bakanlar Kurulunun güven oyu aldığını açıklamıştır. Bu olayda Anayasaya aykırılık var mıdır? Varsa nedir? Bu aykırılığa karşı bir şey yapılabilir mi?

LAW 104-2: TÜRK ANAYASA HUKUKU Mid-Term 3 (11 Mayıs 2005) Sayfa 2

6. TBMM Başkanının rüşvet aldığı iddia edilmektedir. TBMM Başkanı hakkında ne yapılabilir? TBMM Başkanı yargılanabilir mi? TBMM Başkanı yargılanabilirse hangi mahkemede yargılanır? Bunun için öncelikle yapılması gereken şey nedir?

7. Bakan A’nın evinin bahçesinde bir ceset bulunmuştur. Bu kişiyi Bakan A’nın öldürdüğü iddia edilmektedir. Bakan A yargılanabilir mi? Yargılanabilirse hangi mahkemede yargılanır? Bakan A’nın yargılanabilmesi için yapılması gereken şey nedir?

8. Olağan dönem KHK’leri ile olağanüstü hal KHK’leri arasında bazı farklılıklar vardır. Bu farklılıklardan üç tanesini yazınız.

9. Tüzükler ile yönetmelikler arasında bazı farklılıklar vardır. Bu farklılıklardan üç tanesini yazınız.

10. Maliye Bakanı hakkında enflasyonu düşüremediği gerekçesiyle meclis soruşturması açılabilir mi? Neden? Aynı bakan hakkında rüşvet aldığı gerekçesiyle gensoru önergesi verilebilir ve daha sonra bu bakan güvensizlik oyuyla bu nedenle görevden alınabilir mi? Neden?

Başarılar Dilerim.

Doç. Dr. Kemal Gözler

Ana Sayfa