Kemal Gözler
“Türk anayasa hukukunun bilgi kaynakları ”[1], Türk anayasa hukuku kurallarının bulunacağı yerleri ve bunların kapsamları hakkında bilgi edinilecek belgeleri ifade eder. Türk anayasa hukukunun bilgi kaynaklarını “mevzuat”, “yargı kararları” ve “bilimsel eserler” olmak üzere üçe ayırıp inceleyebiliriz:
Şüphesiz anayasa hukukunun bilgi kaynakları arasında en önemlisi anayasalardır. Doğal olarak bir anayasal meseleyle karşılaşıldığında yapılması gereken ilk şey, o konuda anayasada bir kural olup olmadığına bakmaktır. Keza pek çok anayasal meselenin çözümü için, kanun, kanun hükmünde kararname, TBMM İçtüzüğü gibi çeşitli pozitif hukuk metinlerine bakmak gerekir. İşte bu tür pozitif hukuk metinlerinin hepsine birden genel olarak “mevzuat” denir. Mevzuatın bulunabileceği yerler, “resmî kaynaklar” ve “özel kaynaklar” olarak iki gruba ayrılabilir.
Resmî kaynaklar arasında Resmî Gazete, Düstur, Külliyatlar ve TBMM Tutanak Dergisi yer alır.
1. Resmî Gazete.- Resmî Gazete, Ankara’da 1920’de kurulmuştur. 1927’den beri düzenli olarak yayınlanmaktadır. Resmî Gazete, RG harfleriyle kısaltılır. Resmî Gazete, Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü tarafından Ankara’da yayımlanmaktadır. Gazete bayilerinde satılmaz. Abone olanlara gönderilir. Resmî Gazete kural olarak günlüktür; ancak bazen acele yayınlanması lazım gelen bir metin için aynı gün ikinci bir sayı daha çıkarılır. Buna “mükerrer sayı” denir. Resmî Gazetenin 2000 yılından buyana olan sayılarına internet üzerinden ücretsiz olarak http://rega. basbakanlik.gov.tr adresinden ücretsiz olarak ulaşılabilir ve bu sitede mevzuat araması yapılabilir. (Resmî Gazetenin 1997-2000 yılları arasındaki sayılarına ise internet üzerinden ücretli bir site olan www.rega.com.tr adresinden ulaşılabilmektedir. Her iki sitede de arama yapılabilir. Resmi Gazeteye atıf usulü örneğin şöyledir: RG, 9.9.2005, Sayı 25931, s.10.
2. Düstur.- Osmanlı Devleti döneminde devlet mevzuatının bir araya getirilerek bastırılması ilk defa 1851 yılında gerçekleştirilmiştir. Fakat bu alanda ilk önemli eser, “Düstur” adı altında 1863 yılında çıkarılma başlanmıştır. Düsturun Cumhuriyet döneminde de yayınlanmasına devam edilmektedir. Bu eser beş gruba (tertibe) ayrılır: Birinci Tertip: 1908 yılına kadar yayınlanan mevzuatı içerir. İkinci Tertip: 1908-1920 yıllarını kapsar. 12 cilttir. Üçüncü Tertip: 23 Nisan 1923’ten 27 Mayıs 1960 tarihine kadar yayınlanan kanunları içerir. Toplam 41 cilttir. Dördüncü Tertip: 27 Mayıs 1960 ile 7 Eylül 1961 tarihleri arasında Millî Birlik Komitesi ve Kurucu Meclis tarafından yayınlanan kanunlar bir cilt halinde dördüncü tertip düstur olarak basılmıştır. Beşinci Tertip: 1 Kasım 1961 tarihinden bu güne yayınlanan kanunlar beşinci tertibi oluşturur. Düstura atıf usûlü genellikle şöyledir (örnek): Düstur, Tertip 5, Cilt 22, s.3.
3. Külliyatlar.- Anayasa, anayasa değişiklikleri, kanun, kanun hükmünde kararname, tüzük ve Bakanlar Kurulu kararıyla yürürlüğe konulan yönetmelikler, Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan şu değişir yapraklı ciltler şeklinde olan şu külliyatlarda toplanmıştır: Yürürlükteki Kanunlar Külliyatı (6 Cilt), Kanun Hükmünde Kararnameler Külliyatı (3 Cilt), Yürürlükteki Tüzükler Külliyatı (3 Cilt), Bakanlar Kurulu Kararıyla Yürürlüğe Konulan Yönetmelikler Külliyatı (2 Cilt). Bu külliyatlar, Başbakanlık Basımevi Döner Sermaye İşletmesi Müdürlüğü tarafından CD olarak da çıkarılmıştır. Keza bunlara internet üzerinden Başbakanlık “Mevzuat Bilgi Sistemi”nden (http://mevzuat.basbakanlik.gov.tr) de ulaşılabilir ve bu sitede mevzuat araması yapılabilir.
4. TBMM Tutanak Dergisi.- Eski adı Zabıt Ceridesi olan Tutanak Dergisi , Türkiye Büyük Millet Meclisinde yapılan Genel Kurul görüşmelerinin tutanaklarını ve bu görüşmelere dayanak teşkil eden metinleri, özellikle kanun teklif ve tasarılarını, komisyon raporlarını vs. içerir. Şu halde bir anayasa değişikliği teklif veya tasarı metinlerinin gerekçesini ve bu metinde komisyonlarda ne gibi değişiklikler olduğunu tespit etmek için tutanak dergilerine bakmak gerekir. Dolayısıyla anayasa değişikliklerinin ve kanunların hazırlık çalışmaları (travaux préparatoires) için TBMM Tutanak Dergisi çok önemli bir kaynaktır. Türkiye Büyük Millet Meclisi tutanaklarına internet üzerinden www.tbmm. gov.tr adresinden de ulaşılabilir.
1961 Anayasasının hazırlık çalışmaları için Temsilciler Meclisi Tutanak Dergisine bakmak gerekir. 1982 Anayasasının hazırlık çalışmaları için ise Danışma Meclisi Tutanak Dergisine bakılabilir. Bunlar internette yoktur. Bunları büyük kütüphanelerde aramak gerekir.
Yukarıda belirtilen resmî kaynakların dışında birçok özel kişinin yaptığı anayasa derlemeleri ve anayasa hukukuyla ilgili kanun derlemeleri de vardır.
Türk anayasa metinlerine internet üzerinden pek çok adresten ulaşılabilir. Örneğin: www.anayasa.gen.tr; www.anayasa.gov.tr; www.tbmm.gov.tr.
Gerek anayasa, gerekse kanun metinlerine çeşitli özel kuruluşların hazırladıkları mevzuat sitelerinden de ulaşılabilir. Bunlar genellikle ücretlidir. Bunların arasında www.kazanci.com.tr adresindeki yer alan “Kazancı Mevzuat Bilgi Bankası” ve www.mevbank.com adresinde yer alan “Lebib Yalkın Yayınları Mevzuat Portalı” sayılabilir.
Yeni kabul edilen kanunların metinlerine ve keza gerekçe ve meclis görüşmelerine www.tbmm.gov.tr adresinde yer alan Türkiye Büyük Millet Meclisinin sitesinden ücretsiz olarak ulaşılabilir.
Mevzuat ararken, internette, o mevzuatla ilgili olan kamu kurum ve kuruluşunun web sayfaları da ziyaret edilebilir. Örneğin TBMM İçtüzüğü, TBMM’nin internet sitesinden (www.tbmm.gov.tr) indirilebilir. Anayasa Mahkemesinin Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usûlleri Hakkında Kanun ve keza Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü Anayasa Mahkemesinin internet sitesinden ( www.anayasa.gov.tr ) sağlanabilir.
Türk anayasa hukukunun diğer kaynakları yüksek mahkemelerinin vermiş olduğu kararlardır. Bu yüksek mahkemelerin başında haliyle Anayasa Mahkemesi gelir.
Bir anayasal mesele hakkında anayasada kural yoksa o konuda Anayasa Mahkemesinin kararlarına bakmak gerekir. Keza bir anayasal mesele hakkında Anayasada kural olsa bile bu kuralın Anayasa Mahkemesinin tarafından nasıl yorumlandığını bilmek gerekir. Bunun için de yine Anayasa Mahkemesi kararlarına başvurmak lazımdır.
Anayasa Mahkemesi kararları Resmî Gazetede ve Anayasa Mahkemesi Kararlar Dergisi nde yayınlanmaktadır. Anayasa Mahkemesi Kararlar Dergisinin ilk sayısı 1964 yılında yayınlanmıştır. En son olarak 37’nci sayısı yayınlanmıştır. Bu Dergi Üniversite Kütüphanelerinde genellikle bulunmaktadır. Anayasa Mahkemesi kararlarına örnek olarak şu şekilde atıf yapılır: Anayasa Mahkemesi, 5 Mayıs 2004 tarih ve E.2002/114, K.2004/53 Sayılı Karar, AMKD, Sayı 40, Cilt 2, s.725. Türk Anayasa Mahkemesi kararlarına www.anayasa.gov.tr adresinde bulunan Anayasa Mahkemesinin resmî internet sitesinden ulaşmak mümkündür. Anayasa Mahkemesi kararları hakkında şu değişir yapraklı dört ciltlik derlemeyi de zikretmek gerekir: Mustafa S. Aykonu ve E. Aydın Özkul, Anayasa Yargısı, Ankara, Anayasa Mahkemesi Yayınları, IV Cilt (1981’den beri). Anayasa Mahkemesinin bazı önemli kararlarından özetlere şu kaynaktan da ulaşılabilir: Mehmet Akad ve Abdullah Dinçkol, 1982 Anayasası: Madde Gerekçeleri ve Maddelerle İlgili Anayasa Mahkemesi Kararları, İstanbul, Alkım, 1998. Aynı şekilde benzer özetlere şu derlemeden de ulaşılabilir: Ömer İzgi ve Zafer Gören, T. C. Anayasasının Yorumu, Ankara, TBMM Yayınları, 2002, 2 Cilt. Keza Anayasa Mahkemesi kararlarına Kazancı Yayınları tarafından hazırlanan ve www.kazanci.com.tr adresinde bulunan “Kazancı İçtihat Bilgi Bankası”ndan da ulaşılabilmekte ve bu kararlarda arama yapılabilmektedir. Anayasa Mahkemesi kararına bir internet sitesinden ulaşılmış ise, bu karara atıf yapılırken kaynak olarak Anayasa Mahkemesi kararının tarih ve sayı numaralarından sonra internet sitesinin adresi belirtilmelidir. Örneğin: Anayasa Mahkemesi, 4 Mayıs 2005 tarih ve E.2004/4, K.2005/25 Sayılı Karar, www.anayasa.gov.tr/KARARLAR/IPTALITIRAZ/K2005/K2005-25.htm
Anayasa Mahkemesi dışındaki diğer yüksek mahkemelerin pek çok kararı da anayasa hukukuyla ilgilidir. Bu nedenle Danıştay, Yargıtay, Askerî Yüksek İdare Mahkemesi, Uyuşmazlık Mahkemesi gibi yüksek mahkemelerin kararlarının nerelerde bulunacaklarını da bilmek gerekir.
1. Danıştay Kararları.- Danıştay kararları 1937-1971 yılları arasında Danıştay Kararlar Dergisinde; 1971-2002 yılları arasında Danıştay Dergisinde yayınlanmıştır. 2003 yılından itibaren ise Danıştay kararları Danıştay Kararlar Dergisi isimli yeni bir dergide yayınlanmaya başlanmıştır. Bu dergi yılda üç defa çıkmaktadır. Danıştay kararlarına örneğin şöyle atıf yapılır: Danıştay Sekizinci Dairesi, 27 Haziran 2000 Tarih ve E.1998/5912, K.2000/4951 Sayılı Karar, Danıştay Dergisi, Sayı 104, s.415-418. Danıştayın pek çok emsal kararına “Danıştay Bilgi Bankası Karar Erişim Sistemi”nden (www.danistay.gov.tr) ücretsiz olarak ulaşılabilir ve burada karar araması yapılabilir. Danıştayın pek çok kararına kararına www.kazanci.com.tr adresinde yer alan “Kazancı İçtihat Bilgi Bankası”ndan da ulaşılabilir ve burada arama yapılabilir (ücretlidir).
2. Yargıtay Kararları.- Yargıtay kararları Yargıtay Kararlar Dergisinde (YKD) yayınlanmaktadır. Bu dergi YKD şeklinde kısaltılmaktadır. Yargıtayın emsal kararlarına ayrıca internet üzerinden www.yargitay.gov.tr adresinden ulaşılabilir ve burada karar araması yapılabilir. Yargıtay kararlarına şu şekilde atıf yapılır: Yargıtay Dördüncü Hukuk Dairesi, 17 Kasım 1986 Tarih ve E.1986/4898, K.1986/7786 Sayılı Karar, Yargıtay Kararlar Dergisi, Cilt 13, Sayı 2, s.200. Yargıtay kararlarına www.kazanci.com.tr adresinde yer alan “Kazancı İçtihat Bilgi Bankası”ndan da ulaşılabilir.
4. Askerî Yüksek İdare Mahkemesi Kararları.- Askerî Yüksek İdare Mahkemesinin kararları Askerî Yüksek İdare Mahkemesi Dergisinde yayınlanmaktadır. Bu dergi, AYİMD şeklinde kısaltılmaktadır. Bu derginin en son 2005 yılında 20’nci sayısı yayınlanmıştır. Askerî Yüksek İdare Mahkemesinin kararlarına internet üzerinden www.msb.gov.tr/prgs/ayim/Ayim_ kararlar.asp adresinden ulaşılabilir. Askerî Yüksek İdare Mahkemesi kararlarına atıf usûlü örneğin şöyledir: Askerî Yüksek İdare Mahkemesi İkinci Dairesi, 28 Mart 2001 Tarih ve E.2000/583, K.2001/253 , Askeri Yüksek İdare Mahkemesi Dergisi, Sayı 16, s.260-266.
5. Uyuşmazlık Mahkemesi Kararları.- Uyuşmazlık Mahkemesinin kararlarının yayınlandığı bir dergi yoktur. Uyuşmazlık Mahkemesinin kararları Resmî Gazetede yayınlanmaktadır. Dolayısıyla bu kararları Resmî Gazetede aramak gerekir. Uyuşmazlık Mahkemesinin bir internet sitesi yoktur. Bununla birlikte Uyuşmazlık Mahkemesi kararlarına “Kazancı İçtihat Bilgi Bankası”ndan (www.kazanci.com.tr) da ulaşılabilir. Uyuşmazlık Mahkemesi kararlarına atıf usûlü örneğin şöyledir: Uyuşmazlık Mahkemesi, 4 Ekim 2004 Tarih ve E.2004/34, K.2004/55 Sayılı Karar, Resmî Gazete, 10 Aralık 2004, Sayı 25666.
6. Yüksek Seçim Kurulu Kararları.- Yüksek Seçim Kurulu bir yüksek mahkeme, bir yargı organı değildir. Ama seçim uyuşmazlıklarını hakkında kesin karar verme yetkisine sahip bur yüksek kuruldur. Yüksek Seçim Kurulunun kararları Türk seçim hukukunun, dolayısıyla Türk anayasa hukukunun bir kısmının doğrudan doğruya kaynağıdır. Yüksek Seçim Kurulunun önemli kararları Resmî Gazete’de yayınlanır. Örneğin Yüksek Seçim Kurulu, 26 Şubat 2005 Tarih ve 19 Sayılı Karar, Resmi Gazete, 2 Mart 2005, Sayı 25743. Yüksek Seçim Kurulunun kararlarının yayınlandığı özel bir dergi yoktur. Bununla birlikte kararların toplandığı çeşitli yayınlar söz konusudur. Örneğin: Yüksek Seçim Kurulu Kararları: 1991-1992 Yılları, Ankara, 1993; Yüksek Seçim Kurulu Kararları: 1993-1994 Yılları, Ankara, 1996; Yüksek Seçim Kurulu İlke Kararları: 1995-1996-1997 Yılları, Ankara, 1999.Yüksek Seçim Kurulunun bir internet sitesi yoktur. 1985 yılından bu yana Resmî Gazetede yayınlanmış olan Yüksek Seçim Kurulu kararları listesine ve bu kararların yayınlandığı Resmi Gazete linklerine elektronik Resmi Gazetenin “fihrist”inde (http://rega. basbakanlik.gov.tr/Fihrist/fihrist.asp) “MEVZUAT TÜRÜ” kutucuğunda “YÜKSEK SEÇİM KURULU KARARLARI”nı seçip, “BUL”a tıklayarak elde edebilirsiniz.
Türk anayasa hukukunun üçüncü bilgi kaynağı bilimsel eserlerdir. Bilimsel eserler genel eserler, monografiler ve makaleler olarak üç grup altında toplanabilir. Genel eserler Türk anayasa hukukunun bütünü hakkında bilgi verirler. Monografiler Türk anayasa hukuku alanında belirli bir konuyu derinlemesine inceleyen kitaplardır. Örneğin kanun hükmünde kararnameler üzerine yazılmış bir kitap bir monografidir. Makaleler ise belirli bir konu hakkında yazılmış ve bir monografi teşkil etmeyecek uzunlukta kısa inceleme yazılarıdır. Makaleler dergilerde yayınlanır.
Türk anayasa hukuku alanında yazılmış başlıca genel eserler şunlardır:
ALDIKAÇTI (Orhan), Anayasa Hukukumuzun Gelişmesi ve 1961 Anayasası, İstanbul, İ.Ü. Hukuk Fakültesi Yayınları, Dördüncü Baskı, 1982, 410 s.
ARSEL (İlhan), Türk Anayasa Hukukunun Umumî Esasları (Birinci Kitap: Cumhuriyetin Temel Kuruluşu), Ankara, Mars Matbaası, 1965, 471 s.
BAŞGİL (Ali Fuat), Esas Teşkilat Hukuku: Türkiye Siyasî Rejimi ve Anayasa Prensipleri (Cilt I, Fasikül I), İstanbul, Baha Matbaası, 1960, 272 s.
DAL (Kemal), Türk Esas Teşkilât Hukuku, Ankara, Bilim Yayınları, İkinci Baskı, 1986, 304 s.
ERDOĞAN (Mustafa), Anayasa Hukukuna Giriş, Ankara, Adres Yayınları, 2004, 309 s.
ESEN (Bülent), Türk Anayasa Hukuku, Ankara, Ayyıldız Matbaası, 1971, 156 s.
GÖREN (Zafer), Anayasa Hukukuna Giriş, İzmir, Barış Yayınları, 1997, 558 s.
GÖZLER (Kemal), Türk Anayasa Hukuku, Bursa, Ekin Kitabevi Yayınları, 2000, 1071 s.
GÖZLER (Kemal), Türk Anayasa Hukuku Dersleri, Bursa, Ekin Kitabevi Yayınları, 2000, 560 s.
Özbudun (Ergun), Türk Anayasa Hukuku, Ankara, Yetkin Yayınları, Yedinci Baskı, 2002, 436 s.
ÖZÇELİK (Selçuk), Esas Teşkilât Hukuku Dersleri (İkinci Cilt: Türkiye’nin Siyasî Rejimi ve Müesseseleri), İstanbul, İ.Ü. Hukuk Fakültesi Yayınları, 1976, 305 s.
RUMPF (Christian), Türk Anayasa Hukukuna Giriş, Ankara, 1995, 201 s.
SABUNCU (Yavuz), Anayasaya Giriş, Ankara, İmaj Yayıncılık, Onuncu Baskı, 2004, 360 s.
Soysal (Mümtaz), 100 Soruda Anayasanın Anlamı, İstanbul, Gerçek Yayınevi, Onbirinci Baskı, 1997, 281 s.
TANÖR (Bülent) ve YÜZBAŞIOĞLU (Necmi), 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku, İstanbul, YKY Yayınları, İkinci Baskı, 2002, 536 s.
- Bunlara şu iki “pratik çalışma” kitabını da eklemek gerekir:
TUNÇ (Tunç) ve BİLİR (Faruk), Anayasa Hukuku Uygulamaları, Ankara, Nobel Yayın Dağıtım, İkinci Baskı, 2003, 137 s.
ODER (Bertil Emrah) ve KANADOĞLU (O. Korkut), Aktif Öğrenme İçin Anayasa Hukuku Pratik Çalışmaları, İstanbul, Beta Yayınları, 2001, 120 s.
Anayasa hukukunu bütünüyle inceleyen sistematik eserlerin aksine, monografiler bu hukuk dalındaki sadece bir konuyu derinlemesine inceler. Bu tür eserler, inceledikleri konunun ince ayrıntılarına kadar iner. Yüksek lisans tezleri, doktora tezleri, eskiden mevcut olan doçentlik tezleri ve profesörlük takdim çalışmaları monografik nitelikte eserlerdir. Tüm anayasa hukuku monografilerinin bir listesini yapmak mümkün değildir. Burada monografilere örnek olsun diye birkaç çalışmayı sadece zikrediyoruz:
ANAYURT (Ömer), Türk Anayasa Hukukunda Toplanma Hürriyeti, İstanbul, kazancı Yayınları, 1998, 208 s.
BİLİR (Faruk), Türkiye’de Milletvekilliği ve Milletvekilliğinin Sona Ermesi, Ankara, Nobel Yayın Dağıtım, 2001, 194 s.
GÖZLER (Kemal), Kanun Hükmünde Kararnamelerin Hukukî Rejimi, Bursa, Ekin Kitabevi Yayınları, 2000, 300 s.
İBA (Şeref), Türkiye’de Meclis Başkanlığı ve Başkanlık Divanı, Ankara, Nobel Yayın Dağıtım, 2001, 296 s.
KUZU (Burhan), Olağanüstü Hal Kavramı ve Türk Anayasa Hukukunda Olağanüstü Hal Rejimi, İstanbul, Kazancı Yayınları, 1993, 487 s.
Onar (Erdal), 1982 Anayasasında Anayasayı Değiştirme Sorunu, Ankara, 1993, 201 s.
ÖDEN (Merih), Türk Anayasa Hukukunda Eşitlik İlkesi, Ankara, Yetkin Yayınları, 2003, 409 s.
TURHAN (Mehmet), Hükûmet Sistemleri ve 1982 Anayasası, Ankara Gündoğan Yayınları, İkinci Baskı, 1993, 211 s.
TÜLEN (Hikmet), Türk Anayasa Hukukunda Bakanların Cezaî Sorumluluğu ve Meclis Soruşturması, Konya, Mimoza, 1999, 204 s.
Makaleler, monografi gibi sadece tek bir konuyu inceleyen ama monografiden çok daha kısa olan çalışmalardır. Makaleler bilimsel ve meslekî dergilerde yayınlanırlar. Burada Türk anayasa hukuku alanında yazılmış bütün makalelerin listesini yapmak haliyle imkansızdır. Aşağıdaki makaleler sırf örnek oluşturması için bir iki makale örneği verilmiştir:
ARSLAN (Zühtü), “Temel Hak Ve Hürriyetlerin Sınırlanması: Anayasanın 13. Maddesi Üzerine Bazı Düşünceler”, Anayasa Yargısı, Ankara, Anayasa Mahkemesi Yayınları, 2002, Cilt 19, s.216-231.
GÖZLER (Kemal), “Türk Anayasa Yargısında Anayasallık Bloğu Kavramına İhtiyaç Var mıdır?”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt 55, sayı 3, Temmuz-Eylül 2000, s.81-103.
HAKYEMEZ (Yusuf Şevki), “2001 Yılında Yapılan Anayasa Değişikliklerinin Siyasal Parti Özgürlüğü Üzerindeki Etkileri”, Anayasa Yargısı, Ankara, Anayasa Mahkemesi Yayınları, 2002, Cilt 19, 550-572.
SEVİNÇ (Murat) , “Güncel Gelişmeler Işığında 1982 Anayasasına Göre Cumhurbaşkanı”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt 57, Sayı 2, Nisan-Haziran 2002, s.107-135.
TURHAN (Mehmet), “Anayasaya Aykırı Anayasa Değişiklikleri”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt XXXIII, 1976, Sayı 1‑4, s.63-104.
Makalelere ulaşmak için bunların yayınlandıkları dergilerin bilinmesi gerekir. Türkiye’de anayasa hukukuna has bir bilimsel dergi yoktur. Anayasa hukuku alanındaki makaleler genel hukuk, yahut siyasal bilim, hatta kamu yönetimi dergilerinde yayınlanmaktadır. Anayasa hukuku alanında makalelerin bulunabileceği başlıca dergiler şunlardır:
Maalesef yukarıda saydığımız fakülte dergilerinin çoğunluğu düzenli aralıklarla çıkmamaktadır. Yukarıda sayılan akademik dergilerin yanında, Türkiye Günlüğü, Birikim, Toplum ve Bilim, Yeni Türkiye, Liberal Düşünce gibi kitapçılarda ve bazen gazete bayilerinde satılan, uzman olmayan okuyucu kitlesine hitap eden dergilerde de doğrudan veya dolaylı olarak anayasa hukukunu ilgilendiren makalelere rastlanabilir.
Aşağıdaki internet sitelerinden anayasa hukuku hakkında çeşitli bilgiler edinilebilir.
1. “Türk Anayasa Hukuku Sitesi” (www.anayasa.gen.tr).- Kemal Gözler’in editörlüğünde hazırlanan bu sitede anayasa hukukunun mevzuat, içtihat ve bilimsel eserler (kitap ve makale) gibi bilgi kaynaklarına internet ortamından ulaşılmasını sağlamayı amaçlamaktadır. Bu sitede “Türk Anayasa Hukuku E-Kütüphanesi” kısmı bulunmaktadır. Bu e-kütüphanede şu an için 16 kitap ve 36 makalenin tam metni bulunmaktadır.
2. “Yaşayan Anayasa” (www.yasayananayasa.ankara.edu.tr).- Bu site Levent Gönenç, Ozan Ergül ve Ersoy Kontacı tarafından hazırlanmaktadır. Türk Anayasa pratiği alanındaki güncel gelişmeler bu siteden izlenebilir.
Yukarıda Türk anayasa hukukunun bilgi kaynaklarını gördük. Ancak aranılan kaynağın bulunabilmesi için ilk önce kaynak taraması yapmak gerekir. Kaynak taraması yapmanın çeşitli usûlleri vardır. İlk usûl kütüphaneye giderek kataloglardan (çekmecelerdeki fişlerden) kaynak taraması yapmadır (Yeni kütüphanelerde bu usul yoktur). İkinci usûl bilgisayarla kaynak taramadır. Bu usûlde kaynak taramayı yapmak için çoğunlukla kütüphaneye de gitmeye gerek yoktur. Aşağıdaki kütüphanelerde internet aracılığıyla kaynak taraması yapılabilir:
Piyasa da bulunan kitaplar bakımından www.ideefixe.com.tr, www.seckin. com.tr veya www.hukukmarket.com adreslerinden tarama yapılabilmekte ve bulunursa kitap sipariş edilebilmektedir.
|
|
||
|
DAHA FAZLASI İÇİN Kemal Gözler, Anayasa Hukukunun Metodolojisi, Bursa, Ekin Kitabevi Yayınları, 1999, s.1-130. Yaşar Karayalçın, Hukukda Öğretim-Kaynaklar-Metod: Problem Çözme, Ankara, BTHAE Yayınları, Dördüncü Baskı, 1994. Zeynel Dinler, Bilimsel Araştırma ve İnternet’e Bağlı Bilgi Merkezleri El Kitabı, Bursa, Ekin Kitabevi Yayınları, 1998. Halil Seyidoğlu, Bilimsel Araştırma ve Yazma El Kitabı, İstanbul, Güzem Yayınları, Yedinci Baskı, 1997. |
|
ANAHTAR TERİMLER Bilgi kaynağı Düstur Kaynak tarama Anayasa Mahkemesi Kararlar Dergisi Resmî Gazete TBMM Tutanak Dergisi Mükerrer Sayı Tertip Külliyat |
|
BAZI İNTERNET ADRESLERİ http://www.anayasa.gen.tr http://www.anayasa.gov.tr http://www.rega.com.tr http://www.basbakanlik.gov.tr http://www.tbmm.gov.tr http://www.yargitay.gov.tr http://www.kazanci.com.tr http://www.turkhukuksitesi.com |
http://kitap.mkutup.gov.tr http://bil-sis.ankara.edu.tr http://bliss.gazi.edu.tr http://bliss.bilkent.edu.tr http://kybele.anadolu.edu.tr/ http://www.idealhukuk.com http://www.ideefixe.com.tr http://www.seckin.com.tr http://www.hukukmarket.com |
* Bu konuda daha geniş bilgi için bkz.: Kemal Gözler, Anayasa Hukukunun Metodolojisi, Bursa, Ekin Kitabevi Yayınları, 1999, s.27-54.
[1]. Genel olarak hukukun bilgi kaynakları konusunda bkz.: Yaşar Karayalçın, Hukukda Öğretim-Kaynaklar-Metod: Problem Çözme, Ankara, BTHAE Yayınları, Dördüncü Baskı, 1994, s.48.