Kemal Gözler, "1999 ÖSS-Y Sonuçları Üzerine İlk Gözlemler",  Cumhuriyet Bilim-Teknik, 18 Eylül 1999, Sayı 652, s. 16 ve 21.

1999 ÖSS-Y SonuçlarI Üzerİne İlk Gözlemler
(Hukuk ve İktisadi-İdari Bilimler Fakültelerinin
Giriş Puanları Üzerine  Karşılıklı Bir İnceleme)

Kemal Gözler (*)

ÖSYM’nin her yıl yayınladığı “taban puanlar” ve “yüzdelik dilimler” sayesinde biz kazanılmalarında zorluk ve dolayısıyla öğrenci kalitesi açısından üniversiteleri, fakülteleri ve bölümleri birbirleriyle karşılaştırabiliyoruz. İyi üniversitelerin giriş puanları çok yüksektir.  Keza bir üniversite içinde bazı fakültelere girmek, diğerlerine girmekten daha zordur. Aynı şekilde bir fakülte içinde bazı bölümlere girmek, diğer bölümlere girmekten oldukça güçtür. Ben burada sadece hukuk ve iktisadi-idari bilimler fakültelerinin değişik bölümleri arasındaki sıralamalara değinmek istiyorum.

Son 15-20 yıl boyunca istikrar kazanmış taban puanları ve yüzdelik dilimlere göre, hukuk ve iktisadi-idari bilimler fakültelerinin değişik bölümleri arasındaki sıralamalar gözlemlenmektedir:

1.        Hukuk fakültelerine girmek, iktisadi ve idari bilimler fakültelerine girmekten daha zordur.

2.        İktisadi ve idari bilimler fakültelerinin kendi bölümleri içinde de giriş puanının yüksekliğine göre şöyle bir sıralama vardır: Uluslararası ilişkiler, kamu yönetimi, işletme, iktisat, maliye, ekonometri ve çalışma ekonomisi bölümleri.

Bu iki bağıntı 1999 yılına kadar istikrarlı bir şekilde gözlemlenmiştir. Aşağıda göreceğimiz gibi bu iki bağıntı 1999 ÖSS-Y (Öğrenci Seçme Sınavı-Yerleştirme) ile kökten yıkılmıştır.

Biz bu konudaki gözlemlerimizi vermeden ve yorumlarımızı yapmadan önce, aşağıda bir tablo halinde belli başlı üniversitelerimizin hukuk ve iktisadi-idari bilimler fakültelerinin değişik bölümlerine giriş için gereken taban puanlar ile yüzdelik dilimleri verelim.

TABLO: Değişik Bölümlerin Taban Puanları ve Yüzdelik Sıraları

S: Sosyal Bilimler Puanı;    TM: Türkçe-Matematik Puanı;     EA: Eşit Ağırlıklı Puan

Parantez içindeki sayılar yüzdelik sırasını göstermektedir.

* İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi

** İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi

Kaynak:

1997 yılı için parantez içinde verilen yüzdelik dilimler, ÖSYM, 1998 ÖSYS İkinci Basamak Kılavuzu, Ankara, ÖSYM, 1998’den alınmıştır.

1997 yılı için taban puanlar, Çağın Dershanesi, 1997 Yılı ÖYS Taban Puanları, İstanbul, Çağın Dershanesi Rehber Ajanda, 1998’den alınmıştır.

1999 yılı için taban puanları ise “1999-ÖYS Yükseköğretim Programlarının Kodları, Minimum Puanları ve Kayıt Kodları”, Sınav-Sonuç Gazetesi, 27 Ağustos 1999, s.79-92’den alınmıştır.

Gözlem 1: 1999 yılına kadar hukuk fakültelerine girmek, iktisadi ve idari bilimler fakültelerini değişik bölümlerine girmekten daha zordu. Bunun sadece iki istisnası vardı. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesinin Uluslararası İlişkiler, Kamu Yönetim ve İşletme  Bölümlerinin giriş puanları bu Üniversitenin Hukuk Fakültesinin giriş puanından yüksekti. Keza İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Uluslararası İlişkiler Bölümünün giriş puanı da bu Üniversitenin Hukuk Fakültesinin giriş puanından yüksekti. Bunların dışında tüm üniversiteler ve bölümler için hukuk fakültesinin giriş puanı diğer bölümlerin giriş puanından daha yüksekti.

1999 ÖSS-Y’de ise bu durum tamamıyla değişmiştir. Artık iktisadi ve idari bilimler fakültelerinin değişik bölümlerine girmek hukuk fakültelerine girmekten daha zordur. Örneğin Ankara Üniversitesinin İktisat, İşletme, Kamu Yönetimi, Maliye ve Uluslararası İlişkiler Bölümlerine girmek, bu Üniversitenin Hukuk Fakültesine girmekten daha zordur. Keza Dokuz Eylül Üniversitesinin kamu yönetimi, işletme ve iktisat bölümlerine girmek bu Üniversitenin Hukuk Fakültesine girmekten daha zordur. Aynı şekilde Gazi Üniversitesinin İşletme Bölümüne girmek de bu Üniversitenin Hukuk Fakültesini girmekten daha zordur. Keza bu Üniversitenin İktisat ve Uluslararası İlişkiler Bölümlerine girmek bu Üniversitenin Hukuk Fakültesi girmekle eşit zorluktadır. İstanbul Üniversitesinin ise Ekonometri, İktisat, İşletme ve Uluslararası İlişkiler bölümlerine girmek bu Üniversitenin Hukuk Fakültesine girmekten daha zordur. Marmara Üniversitesinde ise durum daha da bârizdir. Bu Üniversitenin İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesinin tüm bölümlerine (Çalışma Ekonomisi, Ekonometri, İktisat, İşletme, Maliye, vb.) girmek bu Üniversitenin Hukuk Fakültesine girmekten daha zordur. Bu çok ilginç bir durumdur. 1999 yılına kadar bu Üniversitenin Hukuk Fakültesine girmek için 469 puan (yüzdelik sıra:  02), Çalışma Ekonomisi Bölümüne girmek için 437 puan (yüzdelik sıra: 07), Ekonometri Bölümüne girmek için 447 (yüzdelik sıra: 05) gerekirken 1999 ÖSS-Y’de Hukuk Fakültesi ne girmek için 177, Çalışma Ekonomisi Bölümüne girmek izin 178 ve Ekonometri Bölümüne girmek için 183 puan gerekmiştir.

1999 yılı için genel olarak gözlemleyebiliriz ki, işletme bölümlerine girmek hukuk fakültelerine girmekten çok ama çok daha zor hale gelmiştir. Yukarıda incelediğimiz yedi Üniversite arasında en düşük puanla (175 puan) öğrenci almış olan Selçuk Üniversitesi İşletme Bölümüne girmek bile bu Üniversitenin Hukuk Fakültesine girmek ile aynı güçlüktedir. Yeni sınav sisteminde hukuk, iktisat, işletme, maliye, kamu yönetimi, uluslararası ilişkiler, çalışma ekonomisi ve ekonometri bölümlerinin hep aynı puan türü (EA) ile öğrenci aldığını, dolayısıyla bunlar arasında karşılaştırma yapılabileceğini bir kez daha hatırlatalım.

Yeni sınav sistemi, kaliteli öğrencileri iktisadi ve idari bilimler fakültelerinin işletme, iktisat, çalışma ekonomisi ve ekonometri bölümlerine yerleştirmiş, daha az kaliteli öğrencileri ise hukuk fakültesine yerleştirmiştir.

Gözlem 2: 1999 yılına kadar, iktisadi ve idari bilimler fakültelerinin bölümleri arasında belli bir sıralama vardır. Genellikle bu bölümler, yüzdelik sıraya göre,  iyiden kötüye şöyle sıralanmaktaydı: (1) Uluslararası ilişkiler, (2) kamu yönetimi, (3) işletme, (4) iktisat, (5) maliye, (6) ekonometri, (7) çalışma ekonomisi. Gerçekten de bu bölümlerin öğrencilerinin bu yönde tercihler yaptığı bilinmektedir. Örneğin uluslararası ilişkiler bölümünü tutturamayan öğrenci kamu yönetimine gitmekteydi. Keza işletme bölümünü tutturamayan öğrenci iktisat, onu tutturamayan öğrenci maliye, onu da tutturamayan öğrenci çalışma ekonomisi bölümünü tutturmaktaydı. Bu bölümlerin öğrencilerine tercih sıraları sorulduğunda bu doğrulanıyordu.

1999 ÖSS-Y’de şimdiye kadar istikrar kazanmış bu sıralama tamamıyla bozulmuştur. Giriş puanına göre yüksekten düşüğe yeni sıralama şöyledir: (1) İşletme, (2) iktisat, (3) uluslararası ilişkiler, (4) ekonometri, (5) çalışma ekonomisi, (6) kamu yönetimi, (7) maliye. Yeni sınav sisteminde tüm bu bölümler hep aynı tür (EA) puan ile öğrenci almaktadır. Dolayısıyla bu bölümler kendi aralarında karşılaştırılabilir niteliktedir. Bu durumu birkaç örnek ile somutlaştıralım: En iyi kamu yönetimi bölümü olarak bilinen Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesinin Kamu Yönetimi bölümüne girmek, bu Fakültenin İşletme ve İktisat Bölümlerine girmekten çok daha kolaydır. Keza bu Fakültenin Maliye Bölümüne girmek de, bu Fakültenin Kamu Yönetimi bölümüne girmek kadar  zordur. Bu Fakültenin İktisat ve Maliye Bölümlerine giren kaliteli öğrenciler, bu Fakültenin Kamu Yönetimi bölümünü tercih etmemişlerdir. Diğer bir örnek: Gazi Üniversitesinin Ekonometri, İktisat, İşletme Bölümlerine girmek bu Üniversitenin Kamu Yönetimi bölümüne girmekten çok daha zordur. Keza Uludağ Üniversitesinin Ekonometri, İşletme ve İktisat bölümlerine girmek, bu Üniversitenin Kamu Yönetimi Bölümüne girmekten daha zordur. Oysa bu yıla kadar bunların tam tersi söz konusuydu.

1999’a kadar uygulanan sınav sistemi, iktisadi-idari bilimler fakülteleri ve siyasal bilgiler fakülteleri içinde kaliteli öğrencileri uluslararası ilişkiler ve kamu yönetimi bölümlerine yerleştirirken, 1999 yılında uygulanan sistem, kaliteli öğrencileri işletme, iktisat ve ekonometri bölümlerine, daha az kaliteli öğrencileri ise uluslararası ilişkiler ve kamu yönetimi bölümlerine yerleştirmiştir.

Acaba yukarıda belirttiğimiz değişiklerin nedeni nedir?

1. Yukarıda belirtildiği gibi, bu sınavda iktisat-işletme programlarına girmek, hukuk fakültesine girmekten daha zor olmuştur. Bu şu demektir: Puanı yüksek olan öğrencilerin büyük çoğunluğu, hukuk fakültelerini değil, iktisadi ve idari bilimler fakültelerinin iktisat-işletme bölümlerini tercih etmişlerdir. Acaba başarılı olan öğrenciler, neden  hukuk fakültelerini değil de, iktisat-işletme bölümlerini tercih etmişlerdir?  Yirmi yıldır istikrarlı bir şekilde belirli yönde tercihte bulunan öğrencilerin tercihleri ne olmuştur da bir yılda toptan değişmiştir?

Artık öğrencilerimiz hukuk öğrenimi görmek istemiyor da işletme, iktisat, ekonometri, çalışma ekonomisi öğrenimi mi görmek istiyorlar? Burada bilinçli bir tercih mi söz konusudur? Yoksa bir rastlantı mı? Örneğin Marmara Üniversitesi Çalışma Ekonomisi bölümünü kazanan bir öğrenci bu Üniversitenin Hukuk Fakültesini eğer tercih etseydi, haydi haydi kazanabilecekti. Bu sorulara bir cevap verebilmek için, bu tür öğrencileri bulup onlara şu soruyu sormak gerekir:

“Hukuk Fakültesini tercih etseydiniz, onu kazanabilecektiniz. Çalışma Ekonomisi bölümünü tercih etmiş olmaktan pişman mısınız?”

a) Bu soruya, eğer öğrenciler, “pişman değiliz. Biz hukuk değil, çalışma ekonomisi öğrenimi görmek istiyoruz” cevabını veriyorlarsa, ortada bir problem yoktur. Burada gerçek anlamıyla kaliteli öğrencilerin tercihlerinde bir değişme vardır. Değişen tercihleri de ÖYS-Y sistemi doğru olarak yansıtmıştır. Eğer bu ihtimal söz konusuysa bundan hukuk fakülteleri ders çıkarmalı, kendilerini daha cazip hale getirmelidirler. Bu durumda sadece hukuk fakültelerinin bir problemi vardır. Genel sistemde bir problem yoktur.

b) Ancak eğer öğrenciler şöyle bir cevap verirlerse durum tamamıyla değişir: “Pişmanız. Eğer hukuk fakültesini kazanabileceğimizi bilseydik, çalışma ekonomisi bölümünü tercih etmezdik”. Bu cevabın verilmesi durumda ortada gerçek anlamda bir problem vardır. Öğrencilerin bilinçli bir tercih yapmamışlardır. Tercihler rastlantısaldır. Uygulanan sınav sisteminin yaptığı yerleştirmeler sunidir. Şu ya da bu nedenle kaliteli öğrenciler, gerçekten gönüllerinde yatan fakültelere yerleştirilememiştir.

2. Yukarıdaki ikinci gözlememize göre, iktisadi ve idari bilimler fakülteleri içindeki bölümler arasındaki giriş zorluğu sırasının değişmesiydi. Şimdiye kadar başarılı öğrenciler uluslararası ilişkiler ve kamu yönetimi bölümlerin tercih ederken, bu yıl işletme ve iktisat bölümlerini tercih etmişlerdir. Geçen yıldan bu yana ne olmuştur da, öğrencilerin tercihleri değişmiştir? Yukarıdaki hukuk fakültelerinin tercih edilmemesine ilişkin yaptığımız açıklama, uluslararası ilişkiler ve kamu yönetimi bölümlerinin tercih edilmemesine ilişkin olarak da yapılabilir.

a) Bu öğrenciler bilinçli olarak, uluslararası ilişkiler ve kamu yönetimi bölümlerini değil, ama iktisat-işletme bölümlerini tercih etmişler ise ortada bir sorun yoktur. Öğrencilerin tercihlerinde gerçek anlamda değişme olmuştur. Bundan uluslararası ilişkiler ve kamu yönetimi bölümleri zararlı çıkmıştır. Bu durumda ise bu bölümlerin kendilerini cazip hale getirmeye çalışmaları gerekir. Genel sistemde bir problem yoktur.

b) Ama, yok eğer iktisat ve işletme bölümünü kazanan yüksek puanlı öğrenciler, eğer uluslararası ilişkiler ve kamu yönetimi bölümlerini tercih etselerdi bu bölümleri rahatlıkla kazanabileceklerini öğrendikten sonra, pişman oluyorlar, keşke iktisat değil, uluslararası ilişkiler bölümünü tercih etseydim diyorlarsa, ortada gerçek anlamda bir sorun vardır. Öğrencilerin tercihleri gerçeği yansıtmamaktadır. ■

Copyright

(c) Kemal Gözler. 2001-2004. Bu sayfaya izin almadan link verilebilir. Ancak, bu web sayfası, önceden izin almaksızın ne suretle olursa olsun, kopyalanamaz, çoğaltılamaz, tekrar yayınlanamaz, dağıtılamaz, başka internet sitelerine metin olarak konulamaz. İzin için kgozler@hotmail.com  adresine başvurunuz. 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun 3.3.2004 tarih ve 5101sayılı kanunla değişik 71 ve 72’nci maddeleri, bir kitabı herhangi bir yöntemle (fotokopi dahil) çoğaltanları, dağıtanları, satanları, elinde bulunduranları, paraya çevrilmeksizin, 2 (iki) yıldan 4 (dört) yıla kadar hapis cezası veya 50 (elli) milyar liradan 150 (yüzelli) milyar liraya kadar ağır para cezasıyla veya zararın ağırlığı dikkate alınırık bunların her ikisiyle birden cezalandırmaktadır.

Alıntılar (İktibas) Konusunda Açıklamalar

Bu makaleden yapılacak alıntılarda (iktibaslarda) 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun 35’inci maddesinde öngörülen şu şartlara uyulmalıdır: (1) İktibas, bir eserin “bazı cümle ve fıkralarının” bir başka esere alınmasıyla sınırlı olmalıdır (m.35/1). (2) İktibas, maksadın haklı göstereceği bir nispet dahilinde ve münderecatını aydınlatmak maksadıyla yapılmalıdır (m.35/3). (3) İktibas, belli olacak şekilde yapılmalıdır (m.35/5) [Bilimsel yazma kurallarına göre, aynen iktibasların tırnak içinde verilmesi ve iktibasın üç satırdan uzun olması durumunda iktibas edilen satırların girintili paragraf olarak dizilmesi gerekmektedir]. (4) İktibas ister aynen, ister mealen olsun, eserin ve eser sahibinin adı belirtilerek iktibasın kaynağı gösterilmelidir (m.35/5). (5) İktibas edilen kısmın alındığı yer belirtilmelidir (m.35/5).

5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun 21.2.2001 tarih ve 4630 sayılı kanunla değişik 71’inci maddesinin 4’üncü fıkrası, 35’inci maddeye aykırı olarak “kaynak göstermeyen veya yanlış yahut kifayetsiz veya aldatıcı kaynak” göstererek iktibas yapan kişileri, 4 (dört) yıldan 6 (altı) yıla kadar hapis ve 50 (elli) milyar liradan 150 (yüzelli) milyar liraya kadar ağır para cezasıyla cezalandırmaktadır.

Ayrıca Yargıtay İçtihadı Birleştirme Genel Kurulunun 18 Şubat 1981 tarih ve E.1980/1, K.1981/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararına göre kararına göre, “iktibas hususunda kullanılan eser sahibinin ve eserinin adı belirtilse bile eser sahibi, haksız rekabet hükümlerine dayanarak Borçlar Kanununun 49. maddesindeki koşulların gerçekleşmesi halinde manevi tazminat isteyebilir”.

Yukarıdaki şartlara uygun olarak alıntı yapılırken bu makaleye şu şekilde atıf yapılması önerilir:

Kemal Gözler, "1999 ÖSS-Y Sonuçları Üzerine İlk Gözlemler",  Cumhuriyet Bilim-Teknik, 18 Eylül 1999, Sayı 652, s. 16 ve 21. (www20.uludag.edu.tr/~gozler/oss1.htm; www.anayasa.gen.tr/oss1; erişim tarihi).

Editör: Kemal Gözler

E-Mail: kgozler@hotmail.com

Ana Sayfa: www.anayasa.gen.tr

(c) Kemal Gözler. 2001-2004. Bu sayfaya izin almadan link verilebilir. Ancak, bu web sayfası, önceden izin almaksızın ne suretle olursa olsun, kopyalanamaz, çoğaltılamaz, tekrar yayınlanamaz, dağıtılamaz, başka internet sitelerine metin olarak konulamaz. İzin için kgozler@hotmail.com  adresine başvurunuz. 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununun 3.3.2004 tarih ve 5101sayılı kanunla değişik 71 ve 72’nci maddeleri, bir kitabı herhangi bir yöntemle (fotokopi dahil) çoğaltanları, dağıtanları, satanları, elinde bulunduranları, paraya çevrilmeksizin, 2 (iki) yıldan 4 (dört) yıla kadar hapis cezası veya 50 (elli) milyar liradan 150 (yüzelli) milyar liraya kadar ağır para cezasıyla veya zararın ağırlığı dikkate alınırık bunların her ikisiyle birden cezalandırmaktadır.