Kemal Gözler, Kurucu İktidar, Bursa, Ekin, 2. Baskı, 2016 2020, XII+192 s.

KİTABIN BÖLÜMLERİ

BİRİNCİ KISIM: GENEL OLARAK KURUCU İKTİDAR

Bölüm 1: Kurucu İktidarın Tanımı

Bölüm 2: Kurucu İktidar - Kurulmuş İktidar Ayrımı

Bölüm 3: Kurucu İktidar Düşüncesinin Doktrinal Kökeni

İKİNCİ KISIM: ASLÎ KURUCU İKTİDAR

Bölüm 1: Aslî Kurucu İktidarın Hukukî Niteliği

Bölüm 2: Aslî Kurucu İktidarın Sınırı

Bölüm 3: Aslî Kurucu İktidarın Sahibi

Bölüm 4: Aslî Kurucu İktidarın Ortaya Çıkış Hâlleri

Bölüm 5: Aslî Kurucu İktidarın Biçimleri

ÜÇÜNCÜ KISIM: TALİ KURUCU İKTİDAR

Bölüm 1: Tali Kurucu İktidarın Gerekliliği

Bölüm 2: Tali Kurucu İktidarın Hukukî Niteliği

Bölüm 3: Tali Kurucu İktidarın Sahibi

Bölüm 4: Tali Kurucu İktidarın Yeri

Bölüm 5: Tali Kurucu İktidarın Sınırı Sorunu

Bölüm 6: Tali Kurucu İktidarın Biçimleri

ARKA KAPAK TANITIM YAZISI

Bir devletin anayasasını yapma ve değiştirme iktidarı olarak tanımlanan kurucu iktidar, aslî kurucu iktidar ve tali kurucu iktidar olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Savaş, devrim, hükümet darbesi gibi olağanüstü durumlarda ortaya çıkan aslî kurucu iktidar, önce mevcut bir devletin anayasasını ilga etmekte, sonra onun yerine yenisini yapmaktadır. Tali kurucu iktidar ise, yapılmış olan bir anayasayı yine o anayasanın öngördüğü usûllerle değiştirmektedir. Bu çalışmasında, aslî ve tali kurucu iktidarın hukukî nitelikleri, kimler tarafından kullanıldıkları, sınırları, ortaya çıkış hâlleri ve biçimleri, yani anayasa yapma ve değiştirme usûlleri incelemektedir.

Bu kitap, 1990 yılında, yani bundan 26 yıl önce, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilimdalında yüksek lisans tezi olarak hazırlanmış ve Prof. Dr. Ergun Özbudun, Prof. Dr. Tunçer Karamustafaoğlu ve Prof. Dr. Yahya K. Zabunoğlu’ndan oluşan jüri önünde savunulmuştur.

SEÇKİ

Kitabın "kapakları", "içindekileri", "dizini" ve örnek olarak çeşitli sayfalarından oluşan bir "seçki"yi görmek için burasını tıklayınız:

BİRİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ (1998)

1989-90 öğretim yılında Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilimdalında Prof. Dr. Yahya K. Zabunoğlu danışmanlığında hazırlanan bu çalışma, 15 Ekim 1990 tarihinde, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesinde Prof. Dr. Ergun Özbudun, Prof. Dr. Tunçer Karamustafaoğlu ve Prof. Dr. Yahya K. Zabunoğlu’ndan oluşan jüri önünde yüksek lisans tezi olarak savunulmuş ve oybirliğiyle pekiyi derece (100/100) ile kabul edilmiştir.

1990’dan bu yana sekiz yıl geçti. Bu süre içinde, o zamanlar bulamadığım tez konumla ilgili birçok kaynağa ulaştım. Keza o zamandan bu yana konumla ilgili yerli ve yabancı birçok kitap ve makale yayınlandı. Dahası ben de doktora tezimi yine benzer bir konuda hazırladım . Dolayısıyla bugün yüksek lisans tezimi çok daha geliştirerek yayınlamak haliyle mümkündü. Ancak bu yola gitmedim, tersine yüksek lisans tezinin kabul edildiği şekliyle aynen yayınlanmasını tercih ettim. Yüksek lisans tezinin orijinali daktilo metindir . Daktilo metinde altı çizili yerler bu kitapta italik olarak gösterilmiştir. Bunun dışında daktilo metinde hiçbir değişiklik yapılmamıştır. Gerek içerik, gerek dilbilgisi, gerek atıf usûlü bakımından bugün hata olarak gördüğüm hususlar düzeltilmemiş, olduğu gibi bırakılmıştır. Dolayısıyla elinizdeki kitap yüksek lisans tezimin düzeyini aynen yansıtmaktadır.

Bu çalışmayı hazırladığım günlerde, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Genel Kamu Hukuku Anabilimdalında araştırma görevlisi olarak çalışıyordum. Bu çalışma, o ortamda gerçekleşti. Bu vesileyle o ortamın oluşmasına katkıda bulunan hocalarıma ve araştırma görevlisi arkadaşlarıma teşekkür ederim.

Bursa, Kasım 1998, Kemal GÖZLER

İKİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ (2016)

1998’de ilk baskısı yapılan bu kitabın nüshaları 2015 yılında tükendi. Şimdi yapılan ikinci baskı, esas itibarıyla, kitabın birinci baskısından yapılan bir tıpkı baskıdır. Bu baskıda sadece yazım yanlışları düzeltilmiş ve sayfa düzeninde bazı iyileştirmeler yapılmıştır. Örneğin paragraflar arasına 6 nokta boşluk konulmuş, sayfa üst bilgileri tekrar düzenlenmiştir. Yazım yanlışlarını düzelten Burcu Uykun’a teşekkür ederim.

Söylemek bile fazla ki, bu baskıda bir güncelleştirme yapılmamıştır. Atıf yapılan mevzuat, içtihat ve doktrin, 1990 yılındaki durumu gösterir.

Bu çalışmanın yüksek lisans tezi olarak kabul edilmesinden bu yana 26 yıl, birinci baskısından bu yana 18 yıl geçti. 1990 yılında savunduğum yüksek lisans tezimde atıf yapılan kitapların bibliyografik künyelerini verirken yayın yerlerini yayınevinden sonra vermişim. Diğer yandan dipnotlarda, makalelere ilişkin tekrarlayan atıflarda makalenin yayınlandığı derginin de kısaltmasını vermişim. Yüksek lisans tezimden sonra bu iki usûlün yanlış olduğuna karar verdim ve bir daha bu iki usûlü kullanmadım. Yüksek lisans tezimde bulunan bu iki usûlü, tezin kitaplaştırılmış hâli olan 1998’de yapılan ilk baskıda da, şimdiki baskıda da değiştirmedim; aynen bıraktım. Keza daha sonraki yıllarda atıf usûllerinde kullandığım op. cit., ibid. gibi kısaltmalar da yüksek lisans tezimde kullanılmamıştır. İstedim ki tezin kitaplaştırılmış hâli, tezin kendisini birebir yansıtsın.

Tezimin birinci baskısında olduğu gibi, ikinci baskısı ile yüksek lisans tezimin daktilo orijinal hâli arasında, daktilo metinde altı çizili yerlerin, kitap metninde italikle yazılması dışında bir fark yoktur.

Savunulmasından bu yana 26 yıl geçtikten sonra yüksek lisans tezim hakkında birkaç şey söylemek isterim. Yüksek lisans tezim benim ilk kitabım, ilk göz ağrım. Pek çok kitap yazdım. Ama bunların hiçbirisi, benim gönlümde bu kitabın yerini alamadı.

Yüksek lisans tezim benim sonraki çalışmalarımı da şekillendirdi. Sonraki yıllarda da benzer konularda çalıştım. Yüksek lisans tezimdeki bakış açım, bana sonraki çalışmalarımda da yol gösterdi.

Yüksek lisans tez konusu olarak “kurucu iktidar” konusunu seçtiğim için kendimi çok şanslı addediyorum. Bu konu Türkiye’nin gündeminden hiç düşmedi ve benim yüksek lisans tezim doktrinde daima ilgi gördü. Yirmi küsur yıl sonra doktrinde yüksek lisans tezime hâlâ atıf yapılmaya devam ediliyor.

Bu vesileyle şunu da belirtmek isterim: Yüksek lisans tezimi yazdığım 1989 yılında tezime epigraf olarak İsmet Özel’in “beni bir ses sahibi kıl, kefarete hazırım” dizesini koymayı düşünüyordum. Zira bu dize, o günlerde benim ruh hâlimi çok iyi yansıtıyordu ve o zamanlar da sıkça dilime dolanıyordu. 23 yaşında bir delikanlı olarak anayasa hukuku doktrininde bir “ses sahibi” olmak istiyordum. Ne var ki, 1990’da böyle bir epigrafın uygunluğu konusunda tereddüt etmiş ve tezimde ona yer vermemiştim. 1998’de yüksek lisans tezim kitap olarak yayınlanırken de aynı tereddüdü yaşadım ve böyle bir epigrafı kitaba koymadım. Bugün keşke koymuş olsaydım diye düşünüyorum. Bir yazar sadece yazdığı şeylerden değil, yazmadığı şeylerden de pişman olabiliyor. 1990’dan bu yana 26 yıl geçti. Allah’a şükürler olsun ki “beni bir ses sahibi kıl” duamın az ya da çok kabul edildiğini görüyorum. “Kefaret”e ise zaten hazırdım.

Bursa, 2 Mart 2016, Kemal GÖZLER