Kemal Gözler, İnsan Hakları Hukukuna Giriş, Bursa, Ekin, 5. Baskı, 2023, XVI+368 s.

KİTABIN BÖLÜMLERİ

BİRİNCİ KISIM: İNSAN HAKLARI HUKUKUNUN GENEL TEORİSİ

Bölüm 1: İnsan Hakları Hukukunun Bilgi Kaynakları

Bölüm 2: İsmi, Yaklaşım Biçimleri, Tanımı, Konusu, Kısımları vb.

Bölüm 3: Kavramlar

Bölüm 4: İnsan Hakları Hukukunun Kaynakları

Bölüm 5: İnsan Haklarının Tarihsel ve Düşünsel Gelişimi

Bölüm 6: Hürriyet Karinesi: “Hürriyet Asıldır”

Bölüm 7: Hak ve Hürriyetlerin Tasnifi

Bölüm 8: Hak ve Hürriyetlerin Pozitif Hukuk Tarafından Tanınması

Bölüm 9: Hak ve Hürriyetlerin Özneleri ve Yükümlüleri

Bölüm 10: Hak ve Hürriyetlerin Düzenlenmesinde Sistemler

Bölüm 11: Hak ve Hürriyetlerin Sınırları

Bölüm 12: Hak ve Hürriyetlerin Çatışması

İKİNCİ KISIM: TÜRK İNSAN HAKLARI HUKUKU DOGMATİĞİ

BİRİNCİ ALT-KISIM: TÜRK İNSAN HAKLARI HUKUKU DOGMATİĞİNİN GENEL KISMI

Bölüm 13: Türk Hukukunda İnsan Hakları Alanında Kullanılan Çeşitli Kavramlar

Bölüm 14: 1982 Anayasasına Göre Temel Hak ve Hürriyetlerin Sınıflandırılması

Bölüm 15: 1982 Anayasasının Hak ve Hürriyetlere Yaklaşımı

Bölüm 16: Türk Hukukunda Hak ve Hürriyetlerin Süjeleri ve Yükümlüleri

Bölüm 17: Hak ve Hürriyetlerin Kötüye Kullanılamaması

Bölüm 18: Türk Hukukunda Hak ve Hürriyetlerin Anayasayla Sınırlanması

Bölüm 19: 1982 Anayasasına Göre Olağan Dönemlerde Hak ve Hürriyetlerin Sınırlandırılması Sistemi

Bölüm 20: 1982 Anayasasına Göre Olağanüstü Hâl Rejimlerinde Hak ve Hürriyetlerin Sınırlandırılması

Bölüm 21: Hak ve Hürriyetlerin Korunması

İKİNCİ ALT-KISIM: TÜRK İNSAN HAKLARI HUKUKU DOGMATİĞİNİN ÖZEL KISMI

Bölüm 22: 1982 Anayasasında Düzenlenen Çeşitli Temel Hak ve Hürriyetler

ÜÇÜNCÜ KISIM.- ULUSLARARASI İNSAN HAKLARI HUKUKU

Bölüm 23: Avrupa İnsan Hakları Hukuku

SEÇKİ

Kitabın “İç Kapaklar”, “İçindekiler”, “Dizin” ve örnek olarak seçilmiş bazı sayfalardan oluşmuş “SEÇKİ”yi görmek için burasını tıklayınız. Açılan sayfalar için (c) Kemal Gözler.

ARKA KAPAK TANITIM YAZISI

İnsan Hakları Hukukuna Giriş başlıklı bu kitap, hukuk öğrencileri için hazırlanmış bir üniversite ders kitabıdır.

Bu kitabın birinci kısmında “insan hakları hukukunun genel teorisi”; ikinci kısmında “Türk insan hakları hukuku dogmatiği”, üçüncü kısmında ise “uluslararası insan hakları hukuku” incelenmiştir. 22’nci bölüm haricinde, kitabın bütününde tek tek hak ve hürriyetler değil, bütün hak ve hürriyetler için genel olarak geçerli olan kavram, kurum, sistem, ilke ve usûller incelenmiştir. Dolayısıyla bu kitap, 22’nci bölüm dışında, insan hakları hukuku alanında bir “genel esaslar”, bir “genel hükümler” kitabıdır.

Bu kitapta bazı yeni yöntemler kullanılmıştır. Her bölümde o konuyla ilgili ayrıntı sayılabilecek bazı bilgiler, metin içinde verilmek yerine “kutu” içinde verilmiştir. Bazı yerlerde yine kutu içinde “yannotlar” düşülmüştür. Keza metin içinde verilen bilgiler, bazı yerlerde ayrıca “tablolar” hâlinde özetlenmiştir. Aynı şekilde, metin içinde yapılan bazı sınıflandırmalar, “şema” veya “diyagram” olarak gösterilmiştir. Yine kitabımızda bazı yerlere o konuyla ilgili “resimler” konulmuştur.

ONLINE SATIN ALMA

Kağıt Kitap: Ekin Yayınevi'nden

BİRİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ

Bu kitap yazılırken şu üç hususa dikkat edilmiştir: İnsan hakları hukukunun saf teorisi içinde kalmak, aşırı içtihadî yaklaşımdan kaçınmak ve ayrıntılı mevzuat incelemesinden uzak durmak.

1. Şüphesiz ki insan haklarının tarihle, ekonomiyle, sosyolojiyle, felsefeyle, politikayla yakından ilgisi vardır. Ama insan hakları hukuku, bir “hukuk” dalıysa saf olmalı; ekonomi, sosyoloji, felsefe, siyaset bilimi ve benzeri yaklaşımlardan elden geldiğince uzak durmalıdır.

2. Biz insan hakları hukukunda içtihadî yaklaşıma karşı değiliz. Ama günümüzde bu yaklaşıma gereğinden fazla değer verildiği kanısındayız. İçtihadî yaklaşımda aşırılığa kaçıldığında, rasyonalizmin yerini sistemsiz ve dağınık açıklamalar alıyor. İçtihadî yaklaşımda tek tek olaylarla uğraşılırken, büyük resim unutuluyor. Teorinin başlangıç varsayımları hatırlanmıyor. Bir süre sonra, içtihadî yaklaşım, kendi kendinden sonuç istihraç eden, kerameti kendinden menkul bir doktrin hâline geliyor. Öyle ki, hukukî sorunlar çözümlenirken, sorunun kendisine göre çözümlendiği hukuk kuralına değil, aslında bu kuralın uygulanmasına örnek teşkil etmekten başka bir anlam ve değeri olmayan falanca mahkemenin filanca kararına atıf yapılıyor. Bu şekilde de kural unutuluyor ve karar ezberleniyor. Neticede ortaya “içtihat fetişizmi” çıkıyor. Falanca mahkemenin filanca kararı zikredildiğinde akan sular duruyor ve artık daha fazla tartışma yapılmasına gerek kalmıyor.

Türk üniversite öğrencilerine, insan hakları hukuku alanında, içtihattan önce, genel eserler gerekli. Öğrencinin öncelikle, falanca hukuk normunun filanca olaya falanca mahkeme tarafından nasıl uygulandığını değil, bu normun kendisini ve bu normun parçası olduğu düzenin ne olduğunu bilmesi gerekir.

Sistematik eserlerin olmadığı bir yerde, içtihat incelemesi, öğrenciye bazı hukuk normları hakkında parça parça bilgi verse de, bu normların ait olduğu hukuk düzeninin bütününün ne olduğunu göstermekte yetersiz kalır.

3. Günümüzde insan hakları hukuku, içtihadî yaklaşımın içine gömüldüğü gibi mevzuat inceleme ve derlemelerinin içine de gömülmüş durumdadır. Piyasada insan hakları hukuku alanında içtihat derlemesi olduğu kadar, mevzuat derlemesi de vardır. Dahası bir genel eser olma iddiasında olan insan hakları hukuku kitaplarından bazıları da, gerçekte kısmen mevzuat derlemesi niteliğindedir. En azından insan hakları hukuku ders kitaplarında, ulusal ve uluslararası mevzuattan bitmez tükenmez alıntılar yapılmaktadır. Bazı kitaplarda öğrencilerin nerede olduğunu bilmediği devletler arasında imzalanmış uluslararası insan hakları sözleşmeleri hakkında uzun açıklamalar ve bu sözleşmelerden yapılmış uzun alıntılar vardır. Bunları öğrenmek, öğrenci için herhalde bir kabus olsa gerek!

Biz bu tarz bir mevzuat incelemesine de karşıyız. Mevzuatın böylesine ayrıntılı bir tasvirinin üniversite öğrencisinin yetişmesine yapacağı bir katkı yoktur. Tersine böyle bir yaklaşım öğrenciyi köreltir.

* * *

Bu kitap, üniversite öğrencileri için hazırlanmış bir “ders kitabı”dır. Bu kitabın Birinci Kısmında “İnsan Hakları Hukukunun Genel Teorisi”; İkinci Kısmında “Türk İnsan Hakları Hukuku Dogmatiği”, Üçüncü Kısmında ise “Uluslararası İnsan Hakları Hukuku” incelenmiştir.

Yirmi İkinci Bölüm haricinde, kitabın bütününde tek tek hak ve hürriyetler değil, bütün hak ve hürriyetler için genel olarak geçerli olan kavram, kurum, sistem, ilke ve usûller incelenmektedir. Dolayısıyla bu kitap, Yirmi İkinci Bölümü dışında, insan hakları hukuku alanında bir “genel esaslar” kitabıdır.

* * *

Bu kitapta da, diğer ders kitaplarımızda olduğu gibi, Türk üniversite ders kitaplarında pek görülmeyen bazı yeni yöntemler kullanılmıştır. Her bölümde o konuyla ilgili ayrıntı sayılabilecek bazı bilgiler, metin içinde verilmek yerine “kutu” içinde verilmiştir. Bazı yerlerde yine kutu içinde “yan notlar” düşülmüştür. Keza metin içinde verilen bilgiler, bazı yerlerde ayrıca “tablolar” hâlinde özetlenmiştir. Aynı şekilde, metin içinde yapılan bazı sınıflandırmalar, “şema” veya “diyagram” olarak gösterilmiştir. Yine kitabımızda bazı yerlere o konuyla ilgili “resimler” konulmuştur. Bu yenilikler sayesinde öğrencinin bu kitaptan ders çalışırken sıkılmayacağını ve konuları daha iyi öğreneceğini umuyoruz.

* * *

Elinizde tuttuğunuz İnsan Hakları Hukukuna Giriş başlıklı 368 sayfalık bu kitap, 568 sayfalık İnsan Hakları Hukuku başlıklı kitabımızın kısaltılmış halidir. Bu kitapta yer yokluğundan veya pedagojik nedenlerle pek çok konuda kendi görüşümüzü ve eleştirilerimizi vermek yerine doktrindeki hâkim görüş verilip geçilmiştir. Keza aynı nedenlerle kitapta pek çok yerde konuların teknik ayrıntılarına girilmemiş, doktrindeki tartışmalar üzerinde durulmamış ve yargı içtihatları yeterince incelenmemiş ve eleştirilmemiştir.

Bu nedenle, özellikle yüksek lisans ve doktora öğrencilerinin, araştırmacıların ve yazarların bu 368 sayfalık Giriş kitabımızı değil, 568 sayfalık İnsan Hakları Hukuku başlıklı kitabımızı kullanmalarını tavsiye ederiz.

Yine aynı nedenle, çalışmamıza atıf yapacak yazarların bu Giriş kitabımıza değil, 568 sayfalık İnsan Hakları Hukuku başlıklı kitabımıza atıf yapmaları uygun olur.

Bu kitabın düzeltmeleri Burcu Uykun ve Sibel Yılmaz tarafından yapılmıştır. Kendilerine teşekkür ederim.

Bursa, 14 Temmuz 2017, Kemal Gözler.

İKİNCİ BASKI HAKKINDA AÇIKLAMA.- Kitabın ikinci baskısı, bütün hükümleriyle 9 Temmuz 2018 tarihinde yürürlüğe giren 21 Ocak 2017 tarih ve 6771 sayılı Anayasa Değişikliği Kanununa göre güncellenmiştir. K.G.

BU KİTAP ŞU KİTABIMIZIN ÖZETİDİR:
Kemal Gözler, İnsan Hakları Hukuku, Bursa, Ekin, 5. Baskı, 2023, XXIV+568 s.