Bu kitapta, 16 Nisan 2017 referandumu ve bu referandumda oylanan anayasa değişikliği hakkında yazdığım altı makale bulunmaktadır. Bu makalelerden ilki referandumdan 18 gün önce 30 Mart 2017 tarihinde, sonuncusu ise referandumdan 10 gün sonra 26 Nisan 2017 tarihinde anayasa.gen.tr’de yayınlanmıştır.
Makalelerde gerek referanduma sunulan anayasa değişikliğinin kendisi, gerekse bu değişikliğin referanduma sunulma süreci, YSK’nın referandum hakkında verdiği kararlar incelenmekte ve eleştirilmektedir.
Son makalede ise referandum sonrası süreçte, Türkiye’de demokrasinin içine düştüğü tehlikeden nasıl kurtulabileceği tartışılmaktadır. Bu makalede Türkiye’de iyi yetişmiş bir kitlenin mevcut olduğu, ama bu kitlenin siyasetten bilinçli bir şekilde uzak durduğu, elini taşın altına koymaktan çekindiği, ama bir gün bu kitlenin kendinden beklenen cesareti gösterirse her şeyin değişebileceği görüşü savunulmaktadır. Diğer bir ifadeyle Türkiye’de adeta bir “uyuyan dev” vardır; bu dev siyasete aktif olarak katılma cesaretini göstereceği gün Türk demokrasisi kolaylıkla kurtulacaktır.
Makaleler kitaba aktarılırken üzerlerinde yer yer küçük düzeltmeler ve geliştirmeler yapılmıştır. En fazla ekleme, “Demokrasi Nasıl Korunabilir? Uyuyan Devi Uyandırmak” başlıklı makalede olmuştur. Bu makalenin ana metnindeki küçük düzeltmeler dışında, sonuna toplamda 22 sayfa uzunluğunda üç ayrı ek konulmuştur.
16 Nisan 2017 tarihinde referanduma sunulan Anayasa Değişikliği hakkında Aralık - Mart aylarında yayınladığım makaleleri, Elveda Anayasa: 16 Nisan 2017’de Oylayacağımız Anayasa Değişikliği Hakkında Eleştiriler (Bursa, Ekin, 2017) başlıklı kitabımda toplamıştım.
Bu kitap, 11 Mart 2017 tarihinde yayınlandıktan sonra 16 Nisan 2017 referandumuna kadar aynı konuda üç makale daha yazdım ve bunları da anayasa.gen.tr’de yayınladım:
Referandumdan sonra da referandum sonuçlarıyla ilgili olarak üç makale daha yazdım ve bunları da anayasa.gen.tr’de yayınladım:
Kalıcı olmaları için bu makalelerin kağıt ortamda da yayınlanmasında hâliyle yarar vardır. Bunları tek tek değişik dergilere gönderip yayınlatabilirdim. Ancak değişik dergilere göndermek yerine, bunları küçük bir kitapçıkta toplamanın erişebilirlik ve toplu olarak okumak bakımından daha doğru olacağını düşündüm. Neticede bu kitap ortaya çıktı.
Kitap altı bölümden oluşuyor. İlk üç bölümü referandum-dan önce yayınlanmış üç makaleden, izleyen üç bölümü de referandumdan sonra yazılmış üç makaleden oluşuyor. Böylece kitabın “Referandumdan Önce, Referandumdan Sonra” şeklindeki başlığı da kendiliğinden ortaya çıkmış oldu.
Kitaptaki bölüm sırasını söz konusu makalelerin anayasa.gen.tr’de yayınlanma tarihine göre belirledim.
Makaleleri bu kitabın bölümleri hâline getirirken, onların makale şekillerine dokunmadım. Bu nedenle kitaptaki iç atıflarda “kitabın falanca bölümüne bakınız” değil, makalelerin orijinalinde olduğu gibi “anayasa.gen.tr’de falanca tarihte yayınladığım filanca başlıklı makaleye bakınız” formülünü kullandım. Bununla birlikte iç atıflarda parantez içinde bu kitaptaki bölüm ve sayfa numarasını da belirttim. Makale formatına dokunmamamın asıl sebebi, bu makalelerin, belirli bir tarihsel süreçte hafta hafta yazılmış makaleler olmalarıdır. Bu makalelerin anlam ve değeri, sadece içeriklerine değil, yazıldıkları sürece de bağlıdır.
Makaleleri kitaba aktarırken üzerlerinde yer yer küçük düzeltmeler ve geliştirmeler yaptım. En fazla ekleme, “Demokrasi Nasıl Korunabilir? Uyuyan Devi Uyandırmak” başlıklı makalede oldu. Bu makalenin ana metnindeki küçük düzeltmeler dışında, sonuna 22 sayfa uzunluğunda üç ayrı ek koydum.