[Ana Sayfa]

TÜRKİYE YÖNETİMİNDE KARMAŞA
MEB’in Okulları Son Anda Açma ve Kapaması Hakkında Eleştiriler



Kemal Gözler*

Türkiye Yönetiminde Karmaşa”, rahmetli Prof. Dr. Lütfü Duran’ın 1988 yılında o dönemki yönetim sistemimizi eleştirdiği kitabının başlığı (İstanbul, Çağdaş Yayınları, 1988). Profesör Duran, bugünleri görseydi, herhâlde içinde yaşadığımız karmaşaya isim vermekte zorlanırdı.

Son bir iki yıldır, devlet yönetimimizin içinde bulunduğu durumu anlatmak için “karmaşa” kelimesini kullanmak yetersiz kalıyor. Ama daha başka bir kelime bulamadığım için ben de içinde yaşadığımız bu durumu isimlendirmek için bu kelimeyi kullanıyorum

Bu karmaşa devlet faaliyetlerinin pek çok alanında var. Burada sadece eğitim alanında yaşadığımız karmaşaya üç örnek vereceğim:

ÖRNEK 1

Millî Eğitim Bakanlığı, 14 Şubat 2021 tarihinde yaptığı bir “Basın Açıklaması” ile belli şartlar altında 1 Mart 2021 Pazartesi günü okullarda yüz yüze eğitime ve sınavlara başlanacağını duyurdu. Öğrenciler ve veliler buna göre hazırlık yaptılar. Muhtemelen başka şehirlerde okuyan yatılı lise öğrencileri 26 Şubat Cuma veya 27 Şubat Cumartesi günü okullarının bulundukları şehirlere doğru zaten yola çıkmışlardı. Ama Millî Eğitim Bakanlığı, 27 Şubat Cumartesi günü saat 14.00’te, yani yüz yüze eğitimin ve sınavların başlamasından sadece bir buçuk gün önce, internet sitesinde yayınladığı bir “Basın Açıklaması” ile yüz yüze eğitimin ve sınavların 1 Mart Pazartesi değil, 2 Mart Salı günü başlayacağını duyurdu. En azından Sayın Millî Eğitim Bakanı, 28 Şubat 2021 günü saat 13:44’te attığı bir tweet ile “okulların açılma takviminde yaşanan 1 günlük erteleme için tüm vatandaşlarımızdan özür” diledi (Okullar, sınavları, bir gün değil, gerçekte bir hafta ertelemek zorunda kaldılar).

Bu karmaşadan Millî Eğitim Bakanlığı mı sorumlu? Hayır değil. Çünkü 1 Mart 2021’de başlaması gereken “kontrollü normalleşme dönemi” için İçişleri Bakanlığının bir “genelge” çıkarması gerekiyordu ve genelge yeni dönemin başlamasına iki gün kalmış olmasına rağmen henüz çıkarılmamıştı. Peki bu genelgenin çıkarılmamasının sorumluluğu İçişleri Bakanlığının mı? Hayır değil. Çünkü İçişleri Bakanlığı, bu genelgeyi çıkarmak için önce “Cumhurbaşkanlığı Kabinesi”nin toplanmasını bekliyordu ve “Cumhurbaşkanlığı Kabinesi” hâlâ toplanmamıştı. Kabine, 1 Mart 2021 günü öğleden sonra, yani yeni dönem başladıktan sonra toplanabildi ve İçişleri Bakanlığı da ilgili Genelgeyi, 2 Mart 2021 günü çıkarabildi. Gördüğümüz gibi gecikmenin sebebi, “Cumhurbaşkanlığı Kabinesi”nin zamanında toplanmaması. Bu arada belirtelim ki, 16 Mayıs 2021 tarihinde yayınladığımız makalemizde gösterdiğimiz gibi hukukumuzda “Cumhurbaşkanlığı Kabinesi” diye bir şey de yok. Bu “Kabine”, anayasal, yasal ve hatta kararnamesel temelden yoksun.

ÖRNEK 2

26 Nisan 2021 tarihli “Cumhurbaşkanlığı Kabinesinden alınan kararlar” ve bu kararlara dayanarak çıkarılan aynı tarihli İçişleri Bakanlığının “Tam Kapanma Tedbirleri” konulu Genelgesine göre “Tam Kapanma Dönemi”, 17 Mayıs 2021 günü saat 05:00’te bitecek ve bu saatte “Kademeli Normalleşme Dönemi” başlayacaktı. Bu yeni dönemde ise okullarda yüz yüze eğitime kademeli bir geçiş bekleniyordu. Ancak bunun için öncelikle İçişleri Bakanlığının “Kademeli Normalleşme Tedbirleri Genelgesi”ni çıkarması gerekiyordu ki, bu Genelge birkaç gün kalmış olmasına rağmen henüz çıkarılamamıştı.

Muhtemelen bu nedenle Millî Eğitim Bakanlığı, İçişleri Bakanlığının söz konusu genelgeyi çıkarmakta gecikeceğini tahmin ederek, yeni döneme beş gün kala, 12 Mayıs 2021 günü yaptığı “Basın Açıklaması” ile “17 Mayıs 2021 Pazartesi günü resmî ve özel, örgün ve yaygın tüm eğitim ve öğretim kurumlarında uzaktan eğitim” yapılacağını duyurdu. MEB’in bu kararına göre, uzaktan eğitim, istisnasız, bütün gruplar ve sınıflar için geçerliydi.

Ne var ki, bu sefer, İçişleri Bakanlığı, 17 Mayıs’ı beklemeden 16 Mayıs 2021 Pazar günü “Kademeli Normalleşme Tedbirleri Genelgesi”ni çıkardı.

İçişleri Bakanlığı beklenen Genelgeyi çıkarınca, Millî Eğitim Bakanlığı, 16 Mayıs 2021 tarihinde yaptığı “Basın Açıklaması” ile, 12 Mayıs 2021 tarihli kararından dönerek “17 Mayıs Pazartesi gününden itibaren okul öncesi eğitim kurumları, özel gereksinimli öğrencilerimizin özel eğitim okul ve sınıfları, özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri ile 8 ve 12'nci sınıfların destekleme ve yetiştirme kursları/takviye kurslarında yüz yüze eğitime” geçileceğini duyurdu. Muhtemelen bu kapsamda kalan öğrencilerin velileri Pazartesi günü yüz yüze eğitim olmayacağına inanarak plân yaptılar; ama bir gün kala (gerçekte 18 saat kala) Pazartesi günü yüz yüze eğitimin olacağını öğrendiler.

ÖRNEK 3

31 Mayıs 2021 Pazartesi günü öğleden sonra “Cumhurbaşkanlığı Kabinesi” toplandı ve toplantının sonunda düzenlenen “Basın Açıklaması”nda Cumhurbaşkanı tarafından 1 Haziran 2021 Salı günü saat 05:00’ten itibaren “Haziran ayına ilişkin kademeli normalleşme takvimi”ne geçileceği açıklandı.

Millî Eğitim Bakanlığı, kendi web sitesinde, 31 Mayıs Pazartesi akşamı saat 21:18’de bir “Basın Açıklaması” yayınlayarak, 1 Haziran Salı gününden itibaren ilkokullarda haftada iki gün yüz yüze eğitime başlanacağını duyurdu. Basın açıklamasının görüntüsü aşağıda aynen verilmektedir:


Yukarıdaki açıklamaya bakınız. Neyi görüyorsunuz? İlkokullarda haftada iki gün olmak üzere yüz yüze eğitimin 1 Haziran Salı gününden itibaren başlayacağı duyuruluyor.

Duyuru ne zaman yapılıyor? 31 Mayıs Pazartesi akşamı saat 21:18’de. Yani 1 Haziran gününün başlamasına 2 saat 42 dakika kala!

Bir hukuk devletinde böyle bir şey olabilir mi?

* * *

Yine Millî Eğitim Bakanı Sayın Ziya Selçuk, aynı konuda, 31 Mayıs Pazartesi akşamı saat 20:41’de Twitter hesabından aşağıdaki tweet’i paylaştı.


Yukarıda gördüğümüz gibi Sayın Bakan, attığı tweet’te, açıkça,

yarın itibarıyla ilkokul öğrencilerimiz… için haftada iki gün yüz yüze eğitime başlıyoruz

diyor.

Peki tweet’i saat kaçta atıyor? Saat 20:41'de. Yani “yarın”a 3 saat 19 dakika kala!

* * *

Bir hukuk devletinde böyle bir şey olabilir mi? Öğrenciler ve veliler yarın okul olacağını, yarının başlamasına üç saat kala mı öğrenecekler?

Veliler ve öğrenciler nasıl olup da yarın başlayacak yüz yüze eğitime saatler kala hazırlanacaklar? Keza okullar ve öğretmenler, yarın başlayacak bu yüz yüze eğitime, birkaç saat içinde nasıl hazırlanacaklar?

Okulların açılması veya kapanması, milyonlarca öğrenciyi ve veliyi ilgilendirir. İdeali bunun aylar öncesinden ilân edilmesidir. Pandemi koşullarında okulların açılış ve kapanış tarihlerinin aylar öncesinden ilân edilmesi hâliyle mümkün değildir. Ama bunun birkaç hafta veya hiç olmazsa birkaç gün öncesinden ilân edilmesi gerekmez mi? Böyle bir şeyin birkaç saat kala ilân edilmesi kabul edilebilir mi? Bu derece bir belirsizlik ve karmaşa pandemi koşullarıyla izah edilebilir mi?

* * *

Millî Eğitim Bakanlığının 1 Haziran 2021-2 Temmuz 2021 tarihleri arasındaki telâfî eğitimine ilişkin açıklamalarından kafa karıştıran daha pek çok şey var. Ben bu satırları yazarken, bugün saat 12:30'da Millî Eğitim Bakanlığı “telafide ben de varım” isimli bir program açıkladı. Bu programa göre, eğitim, 2 Temmuz’a kadar devam edecek, ama karneler 18 Haziran’da verilecekmiş! Vakıa pek çok kişi, bu “telâfî eğitimi”nin ciddiyetinden ve samimiyetinden haklı olarak kuşku duyuyor.

SONUÇ

Hukuk devleti ilkesinin birer alt ilkesi olan hukukî belirlilik ve öngörülebilirlik ilkeleri, medenî yaşamın olmazsa olmaz koşuludur.

Türkiye Cumhuriyeti devleti köklü gelenekleri olan saygın bir devlettir. Tarihimizin hiçbir döneminde hukukî belirlilik ve öngörülebilirlik ilkeleri bu derece zedelenmemiştir. Maalesef şu an, bu tür uygulamalar, devletimizin saygınlığına ve ciddiyetine zarar verir hâle gelmiştir. Bunu yapmaya hakkınız yok!

K.G., 1 Haziran 2021






İKTİBAS KONUSUNDA UYARI:
Bu yazının başka internet sitelerinde, gazete veya dergilerde tam metin olarak yayınlanmasına rızam yoktur. Makaleden (yarısını geçmemek şartıyla) alıntı yaptıktan sonra tamamının okunması için www.anayasa.gen.tr/karmasa.htm adresine link verilmesini rica ediyorum.

DÜZELTME HAKKI:
Bu makale, en geç bir yıl içinde kağıt bir kitapta yayınlanacaktır. Kağıt olarak yayınlanıncaya kadar, bu makalede düzeltme ve değişiklik yapma hakkımı saklı tutarım. Bu süre içinde okuyucularımın makalelemde gördükleri hataları bana bildirmeleri beni mutlu eder.

MAKALENİN SON HALİNDEN ALINTI YAPILMASI RİCASI:
Makalelerimde, çoğunlukla, yayınlanmasını izleyen günlerde, düzeltmeler, değişiklikler ve eklemeler oluyor. Kağıt kitabın yayınlanmasından önce, bu makaleden alıntı yapacaksanız, alıntı yaptığınız gün itibarıyla makalenin son hâlini buradan kontrol etmenizi rica ederim.

BU METNE AŞAĞIDAKİ ŞEKİLDE ATIF YAPILMASI ÖNERİLİR:
Kemal Gözler, “Türkiye Yönetiminde Karmaşa: MEB’in Okulları Son Anda Açma ve Kapaması Hakkında Eleştiriler”, (www.anayasa.gen.tr/karmasa.htm) (Yayın Tarihi: 1 Haziran 2021).

BU MAKALE İLGİNİZİ ÇEKTİYSE ŞU MAKALELERİM DE İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR:
Kemal Gözler, “Genelge Devleti: Hukukta Şeklin Önemi Üzerine”, (www.anayasa.gen.tr/genelge-devleti.htm) (Yayın Tarihi: 14 Mayıs 2021).

Kemal Gözler, “Cumhurbaşkanlığı Kabinesi: Var mı Böyle Bir Şey?”, (www.anayasa.gen.tr/cb-kabinesi.htm) (Yayın Tarihi: 16 Mayıs 2021).

Kemal Gözler, “Pandemiyle Mücadele Sürecinin Hukukî Şeması: Bir Özet”, (www.anayasa.gen.tr/pandemi-ozet.htm) (Yayın Tarihi: 18 Mayıs 2021).


SON KİTABIN TANITIMI
Perfectus Belaslatinas, KURBAĞA MANASTIRI (Abbatia Ranae), Kemal Gözler’in Sunuşu ve Çevirisiyle, Kırmızı Kedi Yayınevi, Turuncu Kitaplar Dizisi, Nisan 2021, 128 s.
“Korktuk. Dünya nimetlerinden vazgeçip, manastırlara kapanan biz rahiplerin, meğerse yitirecek ne kadar da çok şeyi varmış! Başkalarına sadece Tanrı’dan korktuğumuzu söyleyip gerçekte kendi gölgemizden korktuk! Başkalarına ‘devotus Deo’ olduğumuzu söyleyip, kendimizi nelere nelere adadık! Kendimizin ‘servus Dei’ olduğunu ilân edip, kimlere kimlere hizmet ettik! Manastırlarımızın kapısına ‘non sub homine, sed sub Deo et lege’ yazıp, kimlere kimlere itaat ettik!”



(c) Kemal Gözler, 2021.
Copyright ve Sorumluluk
İktibas (Alıntı) Koşulları
Atıf (Kaynak Gösterme) Usulleri

Editör: Kemal Gözler
E-Mail:
Lütfen bana e-posta göndermeden önce şu açıklamaları okuyunuz.
twitter.com/k_gozler
Ana Sayfa: www.anayasa.gen.tr
Bu Sayfa: www.anayasa.gen.tr/karmasa.htm
Bu Sayfanın Yayın Tarihi: 1 Haziran 2021, Saat 17:10
Düzeltme/Değiştirme/Ekleme/Çıkarma Tarihleri: